Συναισθηματική εκπαίδευση: Γιατί τα συναισθήματα πρέπει να διδάσκονται στα σχολεία

Η έρευνα έδειξε ότι οι άνθρωποι που έχουν αποκτήσει συναισθηματικές δεξιότητες, έχουν καλύτερες επιδόσεις στο σχολείο, καλύτερες σχέσεις και αποφεύγουν συχνότερα τις βλαβερές συμπεριφορές. Επιπλέον, καθώς όλο και περισσότερες θέσεις εργασίας γίνονται όλο και πιο μηχανοποιημένες, οι λεγόμενες «μαλακές δεξιότητες» (soft skills) οι οποίες περιλαμβάνουν την επιμονή, τη διαχείριση του άγχους και της επικοινωνίας, θεωρούνται ως ένας τρόπος για να κάνετε τους ανθρώπους αναντικατάστατους από τις μηχανές.

Τα παιδιά συχνά διδάσκονται να αγνοούν ή να καλύπτουν τα συναισθήματά τους. Πολλές δυτικές κοινωνίες βλέπουν τα συναισθήματα ως πολυτέλεια ή διάσπαση της προσοχής, λέει ο κοινωνιολόγος Thomas Scheff από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας-Σάντα Μπάρμπαρα, υπέρμαχος της συναισθηματικής εκπαίδευσης. Τα συναισθήματά μας μπορούν να μας δώσουν πολύτιμες πληροφορίες για τον κόσμο, αλλά συχνά διδασκόμαστε ή κοινωνικοποιούμαστε χωρίς να τους δίνουμε προσοχή. Εξίσου επικίνδυνη, λέει ο Scheff, είναι η πρακτική της απόκρυψης ενός συναισθήματος πίσω από κάποιο άλλο. Έχει βρεθεί ότι οι άνδρες, ιδίως, έχουν την τάση να κρύβουν τα συναισθήματά της ντροπής κάτω από θυμό, την επιθετικότητα και, πολύ συχνά, τη βία.

Πώς μπορεί κάποιος να διδάξει για τα συναισθήματα;

Ένα από τα πιο γνωστά σχολικά προγράμματα για τη διδασκαλία σχετικά με τα συναισθήματα είναι το RULER, που αναπτύχθηκε το 2005 από το «Κέντρο για την Συναισθηματική Νοημοσύνη» του Yale. Το πολυετές πρόγραμμα χρησιμοποιείται σε περισσότερα από 1.000 σχολεία, στις ΗΠΑ και στο εξωτερικό. Το όνομα, RULER, είναι ένα αρκτικόλεξο για τους πέντε στόχους του:

• την αναγνώριση (recognizing) των συναισθημάτων στον εαυτό του και τους άλλους
• την κατανόηση (understanding) των αιτίων και των συνεπειών των συναισθημάτων
• την επισήμανση (labeling) των συναισθηματικών εμπειριών με ένα ακριβές και ποικίλο λεξιλόγιο
• και την έκφραση (expressing) και ρύθμιση (regulating) των συναισθημάτων με τρόπους που προάγουν την ανάπτυξη.

Ως στρατηγική του προγράμματος, τα παιδιά διδάσκονται να επικεντρώνονται στο υποβόσκον θέμα ενός συναισθήματος αντί να χάνονται στην προσπάθεια να το ορίσουν. Όταν ένα συναίσθημα σας κατακλύζει, εξηγεί ο Stern, η κατανόηση του θεματικού περιγράμματός του μπορεί να βοηθήσει στο νόημα του «ονόμασε το συναίσθημα για να το διαχειριστείς».

Τα μαθήματα του RULER είναι σχεδιασμένα για όλες τις τάξεις και τα μαθήματα. Έτσι, για παράδειγμα, αν η συναισθηματική λέξη που είναι υπό συζήτηση είναι η λέξη «ενθουσιασμένος», ένας δάσκαλος ιστορίας θα ζητήσει από τους μαθητές του να το συνδέσουν με ένα ιστορικό γεγονός. Οι ερευνητές στο Κέντρο για τη Συναισθηματική Νοημοσύνη στο Yale, έχουν βρει ότι τα σχολεία που εφαρμόζουν το πρόγραμμα RULER παρουσιάζουν λιγότερα περιστατικά σχολικού εκφοβισμού, χαμηλότερα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης, περισσότερη μαθητική ηγεσία και υψηλότερους βαθμούς. Γιατί, λοιπόν, η συναισθηματική εκπαίδευση να μην είναι ο κανόνας και είναι η εξαίρεση;