Επίδομα ανεργίας: Ποιες αλλαγές αναμένουμε από το φθινόπωρο;

Η επιδοματική πολιτική πρέπει να γίνει πιο αποτελεσματική και το επίδομα ανεργίας να μην λειτουργεί ως αντικίνητρο για την εργασία. Σύμφωνα με πληροφορίες, το επίδομα ανεργίας θα καταβάλλεται πλέον στοχευμένα σε όσους το έχουν ανάγκη και θα ενισχυθούν οι ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης που υλοποιεί η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ).

Αλλαγές θα υπάρξουν και στις προϋποθέσεις λήψης του εποχικού επιδόματος. Πρόκειται για ένα δύσκολο εγχείρημα που καλείται να διαχειριστεί η κα Κεραμέως που υποκρύπτει ενδεχόμενο πολιτικό κόστος για την κυβέρνηση. Το νέο επανασχεδιασμένο επίδομα ανεργίας, θα είναι αυξημένο αναλογικά με τις καταβαλλόμενες εισφορές του δικαιούχου πριν χάσει την απασχόληση του και θα έχει μεγαλύτερη χρονική διάρκεια.

Αρχικώς, θα εφαρμοστεί πιλοτικά και ακολούθως αφού αξιολογηθεί, θα θεσμοθετηθεί η καθολική του εφαρμογή. Η πλήρης εφαρμογή του τοποθετείται προς το τέλος του 2024. Οι αλλαγές προωθούνται στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, καθώς έχουν εξασφαλιστεί πόροι άνω των 100 εκατ. ευρώ, με στόχο την πιλοτική εφαρμογή ενός προγράμματος αναπροσαρμογής του επιδόματος ανεργίας.

Το νέο επίδομα ανεργίας, «θα συνδεθεί» άμεσα με τον μισθό, αλλά και με τον εργασιακό και ασφαλιστικό βίο του άνεργου. Ενδέχεται μάλιστα να φθάσει έως και το 70% του μέσου όρου των μηνιαίων αποδοχών της τελευταίας τριετίας. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι τελικές προτάσεις της ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης έχουν αποσταλεί στον ΟΟΣΑ και εντός του καλοκαιριού αναμένεται να δημοσιοποιηθεί η Κοινή Υπουργική Απόφαση για την καταβολή του επιδόματος ανεργίας, το οποίο θα αποσυνδεθεί από το ύψος του κατώτατου μισθού.

Το επίδομα ανεργίας της ΔΥΠΑ θα αποτελείται από δυο μέρη- σταθερό και μεταβλητό (ανταποδοτικό). Το ύψος του επιδόματος θα είναι κλιμακωτό και σε συνάρτηση με τα έτη ασφάλισης – απασχόλησης, το ύψος του μισθού και σύμφωνα με πληροφορίες, μπορεί να φτάσει και τα 1.200 ευρώ για ανέργους που βρίσκονταν στην αγορά εργασίας για περισσότερα από 4 χρόνια, αντίθετα όσοι έχουν λιγότερα θα λαμβάνουν το χαμηλότερο ποσό των 509 ευρώ.

Σύμφωνα με τα σενάρια που επεξεργάζονται οι αρμόδιοι, προωθούνται οι παρακάτω αλλαγές στο επίδομα ανεργίας:

• Ένα «σταθερό» μέρος, το οποίο θα λαμβάνουν όλοι όσοι έχουν την ελάχιστη προϋπόθεση ένταξης. Το ύψος του θα εξαρτάται από το εκάστοτε νόμιμο κατώτατο μισθό, σήμερα το ποσοστό του επιδόματος ανέρχεται στο 55% του κατώτατου μισθού, 509 ευρώ το μήνα. Το επίδομα μπορεί να φτάνει και το 70% του κατώτατου μισθού το πρώτο τρίμηνο και να βαίνει μειούμενο μέχρι ο άνεργος να συμπληρώσει τους 12 μήνες.
• Ένα «μεταβλητό» μέρος, το οποίο θα λαμβάνουν για 12 μήνες κατ’ ανώτατο όριο μόνο όσοι έχουν περισσότερες ασφαλιστικές προϋποθέσεις και άρα θα έχουν συνεισφέρει περισσότερα στο ασφαλιστικό σύστημα σε ένα ευρύτερο χρονικό διάστημα. Ο υπολογισμός του θα συναρτάται με την ασφαλιστική ιστορία και το ύψος των προηγούμενων αποδοχών, ώστε να είναι πιο δίκαιο και ανταποδοτικό.
• Η χρονική διάρκεια καταβολής του επιδόματος αναμένεται να επιμηκυνθεί και να φτάσει έως και 24 μήνες ανάλογα με τις ημέρες απασχόλησης. Σήμερα το επίδομα ανεργίας χορηγείται για 5 έως 12 μήνες.
• Η καταβολή του επιδόματος θα συνδυαστεί με την υποχρέωση των ανέργων να ενταχθούν σε πρόγραμμα κατάρτισης ώστε να αποκτήσουν την εξειδίκευση που χρειάζονται για να τοποθετηθούν σε θέση εργασίας. Η κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης της κατάρτισης θα λαμβάνει το επίδομα κατάρτισης και όχι το επίδομα ανεργίας.
• Επιπλέον επιπρόσθετες παροχές σε συγκεκριμένες ομάδες ανέργων, όπως: δώρα Χριστουγέννων/Πάσχα, προσαυξήσεις ανά προστατευόμενο μέλος, προσαυξήσεις για μονογονεϊκές οικογένειες.
• Τα κριτήρια των ελάχιστων ημερών απασχόλησης που απαιτούνται για την επαναλαμβανόμενη λήψη επιδόματος ανεργίας θα αλλάξουν για τους εποχικά εργαζόμενους.
• Το ύψος του επιδόματος που θα λαμβάνει ο άνεργος θα εξαρτάται από δυο βασικές προϋποθέσεις: το διάστημα που καταβάλει ασφαλιστικές εισφορές ως εργαζόμενος και το ύψος του μισθού του. Σύμφωνα με τον έως τώρα σχεδιασμό, συνολικά έχει υπολογιστεί ότι το ύψος του ετήσιου επιδόματος δεν θα είναι χαμηλότερο από το επίδομα που χορηγείται με το ισχύον σύστημα, ωστόσο για κάποιους θα είναι μεγαλύτερο.

Στο νέο αυξημένο επίδομα ανεργίας αναμένεται να συγχωνευτεί το επίδομα των 200 ευρώ που καταβάλλεται για τους μακροχρόνια ανέργους (άνω των 12 μηνών). Το επίδομα θα είναι μειωμένο για όσους εργάζονται με ευέλικτες μορφές απασχόλησης. Ο άνεργος που εργάζεται σήμερα με μερική απασχόληση ή εκ περιτροπής απασχόληση λαμβάνει επίδομα ανεργίας 509 ευρώ. Ποσό που είναι υψηλότερο από τις μηνιαίες αποδοχές του όταν εργάζεται.