Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!Ευάγγελος Βενιζέλoς στην εκδήλωση για την 50η επέτειο της Διακήρυξης της 3ης του Σεπτέμβρη 1974.
H καμπύλη του ΠΑΣΟΚ είναι η καμπύλη της Μεταπολίτευσης. Γιορτάζοντας τα πενήντα χρόνια του ΠΑΣΟΚ γιορτάζουμε τα πενήντα χρόνια της Μεταπολίτευσης ως περιόδου. Τα γιορτάζουμε με δίκαιη αποτίμηση των θετικών και των αρνητικών, με αναστοχασμό, αλλά με το βλέμμα στο μέλλον.
Η διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη ήταν η πρόταση του εθνικού, κοινωνικού και πολιτικού ριζοσπαστισμού που διαμόρφωσε το κλίμα, τις προτεραιότητες και την αισθητική της περιόδου της Μεταπολίτευσης μέχρι την έκρηξη της οικονομικής κρίσης. Ήταν μια απάντηση στην πρόκληση της Ιστορίας την εναρκτήρια στιγμή της Μεταπολίτευσης. Ήταν η πρόταση μιας φιλόδοξης πολιτικής και κοινωνικής αναδιανομής. Μια πρόταση για το κοινωνικό συμβόλαιο της Μεταπολίτευσης.
Το ΠΑΣΟΚ συγκροτήθηκε και αυτοπαρουσιάστηκε ως πολιτικό και κοινωνικό υποκείμενο: κίνημα αλλαγής –το πολιτικό υποκείμενο–, κίνημα των μη προνομιούχων –το κοινωνικό υποκείμενο–, κίνημα πολυσυλλεκτικό, πλειοψηφικό, ριζοσπαστικό, πατριωτικό, κοινωνικά διεκδικητικό. Η βασική διεκδίκηση ήταν μια γραμμική εξέλιξη «από το καλό στο καλύτερο» που θεμελίωνε κεκτημένα. Η χώρα, η κοινωνία, η οικονομία, το κράτος, οι διεθνείς συσχετισμοί είναι προφανώς πεδία πολύ πιο πολύπλοκα και αντιφατικά από αυτήν τη γραμμική αντίληψη, «από το καλό στο καλύτερο» ό,τι και αν συμβεί.
Το περιεχόμενο της Διακήρυξης της 3ης του Σεπτέμβρη δεν συγκροτείται όμως μόνο από το κείμενο αλλά και από τα συμφραζόμενά του. Καταρχάς από τον πομπό του μηνύματος, χωρίς τον Ανδρέα Παπανδρέου με όλες του τις συμπαραδηλώσεις δεν υπάρχει 3η του Σεπτέμβρη. Στη συνέχεια από τον συνδυασμό με την πολιτική πρακτική, τη γλώσσα, τους συμβολισμούς, τα οργανωτικά σχήματα, τις εσωτερικές συγκρούσεις, τους απλούς και αδρούς κώδικες κατά τα αρχικά χρόνια 1974-1977 και κατά την περίοδο της γεωμετρικής ανόδου 1977-1981. Το ζητούμενο κατά βάθος ήταν η εκδίκηση της Ιστορίας, η αποκατάσταση ιστορικών αδικιών, η επίλυση θεσμικών, πολιτικών και κοινωνικών εκκρεμοτήτων από την περίοδο του εθνικού διχασμού, του εμφυλίου, από τη δεκαετία του 1960 και την αποστασία, από τη δικτατορία.
Το ΠΑΣΟΚ έθεσε ως στόχο, παράλληλα, τη διεκδίκηση της κληρονομιάς της μεγάλης δημοκρατικής παράταξης και τον περιορισμό της δυναμικής της κομμουνιστικής αριστεράς, μέσα από τον σαρωτικό ριζοσπαστισμό που ήταν έτοιμος να συμφιλιωθεί με τον κυβερνητικό πραγματισμό. Πολύ γρήγορα, σε επτά μόλις χρόνια, το ΠΑΣΟΚ κατέστη κόμμα εξουσίας, κόμμα κυβερνητικό, κόμμα μεγάλων προγραμματικών πρωτοβουλιών, κόμμα συμβιβασμών, κόμμα – παράταξη, κόμμα κοινωνικός και πολιτικός συνασπισμός, με καλή αίσθηση των διεθνών και εσωτερικών συσχετισμών. Ήταν βεβαίως πάντα κόμμα πατριωτικό στο πλαίσιο διαφορετικών όμως περιόδων της παγκόσμιας ιστορίας. Τα πράγματα ήταν πιο απλά την περίοδο του διεθνούς διπολισμού και ιδίως της τελευταίας δεκαετίας του Ψυχρού Πολέμου και κατέστησαν πιο δύσκολα και απαιτητικά την περίοδο του μονοπολικού κόσμου.
Τώρα που έχουν ρευστοποιηθεί όλες οι τυπολογίες και τα αναλυτικά σχήματα στις διεθνείς σχέσεις τα πράγματα είναι ακόμη πιο δύσκολα για τη Δύση συνολικά, για την Ευρώπη, για την Ελλάδα. Μέσα σε αυτή τη δραματική μεταβολή εποχών, το ΠΑΣΟΚ πρωτίστως ως κυβερνητικό κόμμα διαμόρφωσε τη στάση του σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση, το ΝΑΤΟ, τις ΗΠΑ, το Ισραήλ και την κατάσταση στη Μέση Ανατολή.
Φίλες και φίλοι, αγαπητοί Πρόεδροι, γράφτηκαν κατά τον τρόπο αυτό οι τρεις ραψωδίες του πασοκικού έπους.
Η πρώτη ραψωδία του κεκτημένου της Μεταπολίτευσης με τον Ανδρέα Παπανδρέου.
Η δεύτερη ραψωδία του εκσυγχρονισμού με τον Κώστα Σημίτη.
Η τρίτη ραψωδία της εθνικά και ιστορικά υπεύθυνης διαχείρισης της κρίσης, τη μοιραστήκαμε με τον Γιώργο. Είναι η τρίτη ραψωδία των δύσκολων αποφάσεων, του δημοκρατικού πολιτικού και προσωπικού κόστους, των υπαρξιακών διλημμάτων του πολιτικού προσωπικού που έδειξε το μεγαλείο και τα διλήμματα της αντιπροσώπευσης αλλά και την αντίδραση της κοινωνικής βάσης που ήταν δυστυχώς σε μεγάλο ποσοστό επιρρεπής στον λαϊκισμό και τη δημαγωγία, στην αποδοχή του ωμού αντιμνημονιακού ψεύδους.
Οι ασυμμετρίες της περιόδου της οικονομικής κρίσης έχουν οδηγήσει στις τωρινές ασυμμετρίες μιας επιστροφής στην κανονικότητα που εξαγγέλθηκε πρόωρα και δεν συντελέστηκε πλήρως ούτε έχει θωρακιστεί. Έλεγα πάντα την περίοδο της κρίσης ότι το ΠΑΣΟΚ θα ανεβεί ξανά μαζί με τη χώρα! Γιατί δεν συνέβη ακόμη αυτό στο βαθμό που πρέπει;
Το ΠΑΣΟΚ πρέπει να υπερασπιστεί και να προβάλλει όλες τις ιστορικές συμβολές του, αναγνωρίζοντας αυτοκριτικά και όλες τις ευθύνες του, αρχίζοντας από το τέλος, από τον αγώνα του για τη διάσωση της χώρας από τον κίνδυνο της ασύντακτης οικονομικής, κοινωνικής και θεσμικής χρεοκοπίας και της εξόδου από το ευρώ, την Ευρώπη και τη φιλελεύθερη δημοκρατία, αυτό αποσοβήσαμε. Το ΠΑΣΟΚ πρέπει να εμφανιστεί ξανά προτείνοντας τώρα ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο, προτείνοντας ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για τη χώρα, πείθοντας ότι μπορεί να το συλλάβει προγραμματικά και να το εφαρμόσει κυβερνητικά, χωρίς φοβίες για επιμέρους αντιδράσεις, χωρίς ετεροπροσδιορισμούς, χωρίς συμψηφιστικές ουδετερότητες και ίσες αποστάσεις. Η επιδίωξη της αύξησης των ποσοστών πρέπει να μετατραπεί σε στρατηγική πολιτικής ηγεμονίας. Αυτή όμως προϋποθέτει αυτό το ολοκληρωμένο σχέδιο για τη χώρα που απαντά στις αγωνίες μίας κοινωνίας κινδύνου και ανασφάλειας.
Το ΠΑΣΟΚ τιμά την ιστορία του αλλά δεν είναι το κόμμα της νοσταλγίας, πρέπει να είναι το κόμμα του μέλλοντος. Το ΠΑΣΟΚ πρέπει συνεπώς να απευθυνθεί στο εθνικό ακροατήριο με μια πρόταση που είναι και αφήγηση και συντεταγμένη αλληλουχία πρακτικών κινήσεων. Μια πρόταση:
– σεβασμού και αναβάθμισης των θεσμών της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου, -κοινωνικής συμπερίληψης και όχι απλώς συνοχής,
– λειτουργικού και αποτελεσματικού κράτους,
– ανταγωνιστικής και ανθεκτικής οικονομίας,
– μερίσματος ανάπτυξης για όλους,
– εθνικής στρατηγικής που αντιλαμβάνεται πώς λειτουργεί ο ιστορικός χρόνος. Τα μέτωπα των τελευταίων πενήντα ετών είναι κατά βάθος οι εκκρεμότητες των τελευταίων διακοσίων ετών, καθώς αφορούν την εθνική ολοκλήρωση και ασφάλεια αλλά και την ευρωπαϊκή και δυτική ταυτότητα της χώρας. Αυτός θα ήταν ο ουσιώδης εορτασμός της πεντηκοστής επετείου από την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ και η πραγματική επικαιροποίηση της Διακήρυξης της 3ης του Σεπτέμβρη.
Φίλες και φίλοι, αγαπητές Άννα και Νάντια και αγαπητοί υποψήφιοι Πρόεδροι, προέχει βέβαια η ολοκλήρωση της εσωκομματικής διαδικασίας με δέσμευση ενότητας και συστράτευσης, με ειλικρινή και ευθύ πολιτικό και προγραμματικό λόγο, χωρίς πολλά στερεότυπα, κοινοτυπίες και γενικότητες, με πολιτικό πολιτισμό και αίσθηση θεσμικότητας, με παραταξιακή συνείδηση, κυρίως όμως με συνείδηση ευθύνης απέναντι στην πατρίδα, για χάρη της οποίας υπάρχουν και λειτουργούν τα κόμματα ως θεσμοί του δημοκρατικού πολιτεύματος.
