Συμπερίληψη στη δημοκρατία: Το δικαίωμα των ατόμων με αναπηρία στην πολιτική συμμετοχή

Στην Ημερίδα του Συλλόγου Μέριμνας Α.μεΑ. Νοητικής Υστέρησης Ν. Ροδόπης «Άγιοι Θεόδωροι» με θέμα «Ενισχύοντας τη συμπερίληψη στις δημοκρατικές διαδικασίες», που πραγματοποιήθηκε στο κεντρικό αμφιθέατρο του συγκροτήματος παλιάς Νομικής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης στην Κομοτηνή, μίλησε ο οργανωτικός γραμματέας της ΕΣΑμεΑ Ιωάννης Λυμβαίος, εκπροσωπώντας τον πρόεδρο της ΕΣΑμεΑ Ιωάννη Βαρδακαστάνη, την Παρασκευή 11 Οκτωβρίου.

Η ημερίδα είχε στόχο την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση σχετικά με τα πολιτικά δικαιώματα των ατόμων με νοητική αναπηρία και την ανάλυση του νομικού πλαισίου που τα διέπει. Στις δράσεις της ημερίδας συμπεριλήφθηκαν ομιλίες, συζητήσεις και εργαστήρια με στόχο τη διαμόρφωση προτάσεων για την ενίσχυση της ισότιμης συμμετοχής των ατόμων με νοητική αναπηρία στην κοινωνική και πολιτική ζωή. Στην εκδήλωση μίλησαν επίσης η ευρωβουλευτής Ελ. Μελέτη και ο πρώην υπουργός Ευ. Στυλιανίδης.

Σημεία ομιλίας του κ. Λυμβαίου:

«Σήμερα βρίσκομαι εδώ εκπροσωπώντας την Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία και τον πρόεδρό της, κ. Γιάννη Βαρδακαστάνη, ο οποίος, παρά το ότι ήθελε να βρίσκεται μαζί μας, λόγω ανειλημμένων υποχρεώσεων δεν τα κατάφερε. Σας απευθύνω, λοιπόν, τον χαιρετισμό του, ευχές για καλή επιτυχία της ημερίδας και την υποστήριξή του στον κοινό αγώνα. Επιπλέον, προσωπικά και εκ μέρους του προέδρου μας, κ. Βαρδακαστάνη, θέλω να συγχαρώ ιδιαίτερα τον Γονεϊκό Σύλλογο «Άγιοι Θεόδωροι» και προσωπικά την πρόεδρο κ. Λιβεριάδου, τον κ. Ποιμενίδη και όλους τους συντελεστές αυτής της εκδήλωσης, που συνεχίζουν να βάζουν τον πήχη τόσο υψηλά και να τολμούν, εδώ στην ακριτική Θράκη.

Η σημασία της “συμμετοχής” και της “εμπλοκής” των ατόμων με αναπηρία στην κοινωνική, πολιτική, οικονομική, και πολιτική ζωή κατέχει κεντρικό ρόλο στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες».

Η σημερινή κατάσταση στη χώρα μας:

«Θα καταλάβουμε ακόμα περισσότερα πράγματα για την ελληνική πραγματικότητα εάν εστιάσουμε λίγο πιο συγκεκριμένα στα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι Έλληνες και Ελληνίδες με αναπηρία στις εκλογικές διαδικασίες και στην άσκηση του δικαιώματος ψήφου:

Παρά τις θεσμικές επιταγές και απαιτήσεις, τα άτομα με αναπηρία στο σύνολό τους στην πράξη δεν απολαμβάνουν ισότιμα, όπως οι υπόλοιποι πολίτες, το δικαίωμα στην πολιτική διαδικασία και στην ψήφο καθώς:

• Τα προεκλογικά προγράμματα των πολιτικών κομμάτων και το έντυπο εκλογικό υλικό δεν διατίθενται σε προσβάσιμες μορφές (π.χ. σε Braille ή μεγάλους χαρακτήρες, σε μορφές εύκολες για ανάγνωση -easy-to-read- κ.λπ.).
• Στις πολιτικές συζητήσεις και συνεντεύξεις εκπροσώπων των πολιτικών κομμάτων που λαμβάνουν χώρα στα τηλεοπτικά μέσα δεν προβλέπεται διερμηνεία στη νοηματική γλώσσα ή υποτιτλισμός.
• Τα εκλογικά κέντρα είναι μη προσβάσιμα στα άτομα με κινητική αναπηρία, ιδίως δε στους χρήστες αναπηρικών αμαξιδίων.
• Το εκλογικό υλικό που διατίθεται στα εκλογικά κέντρα είναι μόνο σε συμβατικές μορφές, δεν υπάρχουν διερμηνείς νοηματικής γλώσσας και δεν διασφαλίζεται το απόρρητο της ψήφου.
• Οι τυφλοί και τα άτομα με προβλήματα όρασης δεν επιτρέπεται να λάβουν βοήθεια αποκλειστικά και μόνο από τα άτομα που έχουν επιλέξει.
• Τα άτομα με αναπηρία που έχουν τεθεί σε καθεστώς πλήρους στερητικής δικαστικής συμπαράστασης, είτε ζουν σε ιδρύματα είτε σε δομές ανοιχτής φροντίδας είτε στην οικογένεια, χάνουν αυτομάτως το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι.
• Τα άτομα που έχουν ανάγκη προσωρινής νοσηλείας για κάποιο θέμα υγείας τους κατά την περίοδο διεξαγωγής των εκλογών και τα άτομα με βαριά κινητική αναπηρία που δεν έχουν απωλέσει τη δικαιοπρακτική τους ικανότητα και ζουν σε ιδρύματα, δεν μπορούν να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα διότι αφενός δεν υπάρχει πρόνοια για τη μεταφορά τους σε προσβάσιμα εκλογικά κέντρα/τμήματα, αφετέρου δεν μπορούν να ψηφίσουν εντός του ιδρύματος διότι δεν επιτρέπεται η μεταφορά της κάλπης εκτός εκλογικού τμήματος.
• Η έλλειψη επαρκούς κατάρτισης των μελών των εφορευτικών επιτροπών, ιδιαίτερα των δικαστικών αντιπροσώπων που έχουν και την ευθύνη για τη διεξαγωγή της εκλογικής διαδικασίας στα εκλογικά κέντρα, αποτελεί ένα επίσης κρίσιμο εμπόδιο στην ομαλή άσκηση από τα άτομα με αναπηρία του εκλογικού τους δικαιώματος. Το εμπόδιο αφορά περισσότερο τα άτομα με νοητική ή ψυχοκοινωνική αναπηρία, όπου, λόγω των στερεοτύπων και των προκαταλήψεων που υπάρχουν απέναντί τους, σε κάποιες περιπτώσεις αμφισβητείται το δικαίωμά τους να ψηφίσουν, ή ακόμα και δεν τους επιτρέπεται κάτι τέτοιο.
• O αγώνας του αναπηρικού κινήματος για εκρίζωση των προκαταλήψεων και του στίγματος, για την καταπολέμηση των διακρίσεων και την εξάλειψη των εμποδίων, με στόχο την επίτευξη ουσιαστικής ισότητας ανάμεσα στα άτομα με αναπηρία και στα άτομα δίχως αναπηρία, είναι διαρκής, ουσιαστικός και μέχρι τώρα έχει αρχίσει να φέρνει αποτελέσματα.

Ωστόσο ειδικά στην χώρα μας, ο δρόμος που έχουμε να διανύσουμε ακόμα, σε πολιτικό, θεσμικό επίπεδο, αλλά και κοινωνικό επίπεδο για την ουσιαστική συμπερίληψη των ατόμων με αναπηρία στις δημοκρατικές διαδικασίες, είναι μακρύς και δύσκολος και είναι προϋπόθεση η συμβολή ΟΛΩΝ, των ατόμων με αναπηρίες, των ατόμων με χρόνιες παθήσεις, των οικογενειών, της πολιτείας και των θεσμών της, της κοινωνίας, των πολιτικών και της πολιτικής, αλλά και της Πανεπιστημιακής κοινότητας».