H σημασία της ανοιχτής επικοινωνίας μεταξύ των ασθενών, των πολιτών και της Πολιτείας

H σημασία της ανοιχτής επικοινωνίας μεταξύ των ασθενών, των πολιτών και της Πολιτείας και όλων των εταίρων στην αλυσίδα της “φροντίδας του ασθενή, συζητήθηκεστο 13ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ασθενών.

Διαμορφώνοντας Σήμερα το Αύριο της Υγείας

Την ενότητα αυτή συντόνισε κ. Νίκος Δέδες, τονίζοντας ότι   «Είναι επιθυμία μας να είμαστε σε σταθερή επαφή με όλους εσάς, ώστε να ενημερωνόμαστε και να υιοθετούμε προτάσεις που μπορούν να προσφέρουν λύσεις στα προβλήματα». Το διάλογο άνοιξε ο κ. Ανάργυρος Μαριόλης, Γενικός-Οικογενειακός Ιατρός και Πρόεδρος της Ελληνικής Ακαδημίας Γενικής-Οικογενειακής Ιατρικής, τονίζοντας την ανάγκη θεσμοθέτησης ενός πιο προσβάσιμου και συντονισμένου συστήματος υγείας. «Το βασικό πρόβλημα είναι η πρόσβαση, η διασύνδεση και η συνέχεια στη φροντίδα», τόνισε, υπογραμμίζοντας τη σημασία της επαρκούς εκπαίδευσης των επαγγελματιών υγείας και την αλλαγή της κουλτούρας που επικρατεί στον τομέα της υγείας. Παράλληλα, ανέδειξε την ανάγκη εστίασης στη διαχείριση των χρόνιων νοσημάτων, ειδικά στην εξωνοσοκομειακή φροντίδα, η οποία παραμένει υποβαθμισμένη, ενώ προέτρεψε τους επαγγελματίες υγείας να υιοθετήσουν μια πιο ανθρώπινη προσέγγιση ιδιαίτερα προς τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. «Πρέπει πρώτα να αλλάξουμε εμείς. Να νιώσουμε ασθενείς, να δούμε τα πράγματα από τη δική τους σκοπιά», υπογράμμισε, προβάλλοντας το όραμα μιας καθολικής, ολοκληρωμένης φροντίδας υγείας. Ο κ. Λάμπρος Μπίζας, Α’ Αντιπρόεδρος της Ένωσης Νοσηλευτών Ελλάδας (Ε.Ν.Ε), παρουσίασε μια ανησυχητική εικόνα για το παρόν και το μέλλον των νοσηλευτών, βασισμένη στα ευρήματα της έκθεσης Health at a Glance. Η ομιλία του επικεντρώθηκε σε καίρια ζητήματα όπως η υποστελέχωση, η επαγγελματική εξουθένωση και η ανάγκη για άμεσες μεταρρυθμίσεις, υπογραμμίζοντας ότι τα νοσοκομεία βρίσκονται σε οριακή κατάσταση λόγω της τραγικής έλλειψης νοσηλευτικού προσωπικού, η οποία προκαλεί μαζική επαγγελματική εξουθένωση.

Επιπλέον, σχολίασε την αργοπορία στις προσλήψεις νοσηλευτών, ενώ παρά τις ανακοινώσεις για νέες θέσεις, δεν φαίνεται να καλύπτονται ούτε οι προβλεπόμενες, με τη χώρα μας να παραμένει τελευταία στην Ευρώπη στην αναλογία νοσηλευτών ανά χίλιους κατοίκους. Για την αντιμετώπιση της κρίσης, ο κ. Μπίζας πρότεινε ευέλικτα συστήματα προσλήψεων που παρακάμπτουν τις γραφειοκρατικές καθυστερήσεις του ΑΣΕΠ, ενίσχυση του ρόλου του νοσηλευτή στην πρωτοβάθμια φροντίδα, τη διαχείριση χρόνιων νοσημάτων και την κοινοτική νοσηλευτική και αναγνώριση του νοσηλευτή ως ειδικού στη φροντίδα ασθενών και στον συντονισμό της περίθαλψης. Ο κ. Μπίζας κατέληξε επισημαίνοντας την ανάγκη αλλαγής νοοτροπίας και ενίσχυσης της θέσης του νοσηλευτή ως «συνηγόρου του ασθενή», τόσο στη νομοθεσία όσο και στην καθημερινή πρακτική. Ο Διοικητής και Πρόεδρος του Δ.Σ. του Γενικού Νοσοκομείου Αθηνών «Λαϊκό», κ. Θεοφάνης Ροΐδης, χαρακτήρισε ως το πιο επείγον πρόβλημα την έλλειψη νοσηλευτικού προσωπικού που αντιμετωπίζει το νοσοκομείο. Όπως ανέφερε, οι πρόσφατες προσλήψεις νοσηλευτών βασίζονται σε προγραμματισμούς που έγιναν πριν 4-6 χρόνια και δεν αντανακλούν πλέον τις τρέχουσες ανάγκες, ενώ πρότεινε την εξομοίωση της διαδικασίας πρόσληψης νοσηλευτών με εκείνη των γιατρών, για να μειωθούν οι καθυστερήσεις.

Σύμφωνα με τον κ. Ροΐδη, ένα βασικό αίτιο του υπερβολικού φόρτου εργασίας στα νοσοκομεία είναι η ανεπαρκής λειτουργία της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Στο «Λαϊκό» έχουν ήδη ληφθεί πρωτοβουλίες σε αυτήν την κατεύθυνση, όπως η δημιουργία πρωτοποριακού ιατρείου γηριατρικής υπό τη διεύθυνση του καθηγητή κ. Σφηκάκη για τη μείωση των επειγουσών επισκέψεων στα νοσοκομεία. Κλείνοντας, ο κ. Ροΐδης σημείωσε ότι παρά τα προβλήματα, το ΕΣΥ έχει γίνει πιο ελκυστικό για τους γιατρούς χάρη στις πρόσφατες μεταρρυθμίσεις των απογευματινών χειρουργείων των αυξήσεων στα επιδόματα για ειδικότητες όπως οι αναισθησιολόγοι, που έχουν αυξήσει τη ζήτηση για θέσεις στο σύστημα υγείας. Με τη σειρά του, ο Α’ Αντιπρόεδρος του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου, κ. Σεραφείμ Ζήκας, επισήμανε ότι η υπέρμετρη εφαρμογή του μηχανισμού clawback, που στη χώρα μας φτάνει στο 60% -έναντι του 20%-25% σε άλλες χώρες- δημιουργεί ασφυκτικές πιέσεις στη φαρμακοβιομηχανία, καθυστερεί την είσοδο νέων φαρμάκων και εντείνει τις ελλείψεις. Επιπλέον, οι αυξανόμενες συμμετοχές των ασθενών στη δαπάνη για τα φάρμακα, σε συνδυασμό με τις καθυστερήσεις στις εγκρίσεις και τη διανομή, δυσχεραίνουν την πρόσβαση των πολιτών σε απαραίτητες θεραπείες. Ο κ. Ζήκας στάθηκε ιδιαίτερα στο ζήτημα των ελλείψεων φαρμάκων, επισημαίνοντας ότι πολλές φορές μεγάλες ποσότητες εξάγονται πριν καλυφθούν οι εγχώριες ανάγκες. Αντίστοιχα, ο τρόπος διανομής των φαρμάκων υψηλού κόστους αποτελεί ακόμη μία πρόκληση, με μόλις 30 φαρμακεία ΕΟΠΥΥ να εξυπηρετούν ασθενείς σε όλη τη χώρα.

• Η κα. Βασιλική Μπουκουβάλα, Πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Ψυχολόγων, επεσήμανε ότι ο ρόλος του ψυχολόγου στις δομές ψυχικής υγείας και στα γενικά νοσοκομεία είναι καθοριστικός, ιδιαίτερα στην ολιστική θεραπευτική προσέγγιση ασθενών με οργανικά νοσήματα, τονίζοντας ότι η πρόληψη και η έγκαιρη παρέμβαση μέσω εξατομικευμένων προσεγγίσεων που συνδυάζουν ιατρικές και ψυχολογικές θεραπείες μπορεί να μειώσει την ανάγκη για δαπανηρές παρεμβάσεις, αποφέροντας οικονομικά οφέλη για το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης. Τέλος, κάλεσε το Υπουργείο Υγείας να επικεντρωθεί στη βελτίωση των ψυχολογικών υπηρεσιών των γενικών νοσοκομείων, διασφαλίζοντας την πρόσβαση των ασθενών σε αυτές, όπως ορίζει και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, με στόχο τη βέλτιστη διαχείριση και αντιμετώπιση των οργανικών παθήσεων.
• Ο κ. Πέτρος Λυμπερίδης, Πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Φυσικοθεραπευτών, υπογράμμισε τη σημασία της συνεργασίας της ΕΝ.ΑΣ.ΕΛ. με τους επαγγελματίες υγείας, ενώ αναφερόμενος στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, επεσήμανε ότι στην Ελλάδα δεν έχει δοθεί επαρκής χώρος στους φυσικοθεραπευτές. Επισήμανε δε ότι η Ελλάδα υστερεί σημαντικά σε αριθμό φυσικοθεραπευτών σε σχέση με άλλες χώρες, ενώ υπάρχει έλλειψη δημόσιων κέντρων αποκατάστασης, ιδιαίτερα σε απομακρυσμένες περιοχές, και ανεπάρκεια νοσηλείας κατ’ οίκον. Όπως τόνισε, είναι απαραίτητο να δημιουργηθεί ένα πιο ολοκληρωμένο και μη ιατροκεντρικό σύστημα υγείας, με ενίσχυση των δομών και προγραμμάτων που θα ελαφρύνουν τα νοσοκομεία.
• Στη συνέχεια, ο καθηγητής της Β’ Ψυχιατρικής Κλινικής του Α.Π.Θ. και Πρόεδρος της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας, κ. Παντελεήμων- Βασίλειος Μποζίκας, σημείωσε ότι το μεγαλύτερο εμπόδιο για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των ψυχικών διαταραχών στη χώρα μας παραμένει το στίγμα, το οποίο αποτρέπει πολλούς ανθρώπους από την έγκαιρη και αξιόπιστη αναζήτηση ψυχιατρικής φροντίδας. Παρόλα αυτά, όπως τόνισε, το στίγμα δεν περιορίζεται μόνο στην κοινωνία, αλλά συχνά επηρεάζει και τη συμπεριφορά των επαγγελματιών υγείας σε γενικά νοσοκομεία και κέντρα υγείας, με αποτέλεσμα οι ασθενείς να μην λαμβάνουν την απαραίτητη φροντίδα. Ο κ. Μπόζικαςαπηύθυνε κάλεσμα στην ΕΝ.ΑΣ.ΕΛ. για την από κοινού ανάληψη πρωτοβουλιών με στόχο την ενεργοποίηση των ασθενών και των οικογενειών τους, καθώς και την ενίσχυση της φωνής τους.
• Ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου, κ. Αθανάσιος Εξαδάκτυλος, εξέφρασε προβληματισμό σχετικά με τις προωθούμενες μεταρρυθμίσεις στο ΕΣΥ, επισημαίνοντας ότι μόνο το 15% των γιατρών του ΕΣΥ φαίνεται να αποδέχεται αυτές τις αλλαγές, γεγονός που υπονομεύει τις ελπίδες για μια ουσιαστική ανάταξη του συστήματος. Αναφερόμενος στην έλλειψη προσωπικού, τόνισε ότι η τελευταία προκήρυξη για 300 θέσεις γιατρών στο ΕΣΥ προσέλκυσε μόλις 200 υποψηφίους. Υπογράμμισε ότι οι αμοιβές των γιατρών παραμένουν χαμηλές και στάσιμες, ενώ οι νεότεροι γιατροί συνεχίζουν να αναζητούν ευκαιρίες στο εξωτερικό, με περίπου 18.000 Έλληνες γιατρούς να εργάζονται εκτός συνόρων. Ο κ. Εξαδάκτυλος κάλεσε την Πολιτεία να επανεξετάσει σοβαρά τις πολιτικές της, ώστε να βελτιωθούν οι συνθήκες εργασίας και να αναστραφεί η διαρροή ανθρώπινου δυναμικού. Με τη σειρά του, ο πρόεδρος του Ε.Κ.Α.Β, κ. Νικόλαος Παπαευσταθίου, σημείωσε ότι το Ε.Κ.Α.Β καθημερινά δέχεται περίπου 3.500 κλήσεις και πραγματοποιεί 1.000-1.100 διακομιδές ασθενών στην Αττική, τονίζοντας ότι ένα ποσοστό αυτών των κλήσεων δεν είναι επείγον, γεγονός που καταδεικνύει την κατάχρηση των πόρων.

• Ο κ. Παπαευσταθίου υπογράμμισε τη σημασία της σωστής διαχείρισης των υπηρεσιών επείγουσας βοήθειας και ανέφερε ότι ο σχεδιασμός για το μέλλον περιλαμβάνει την ένταξη των ασθενοφόρων των κέντρων υγείας στο Ε.Κ.Α.Β, με τις απαραίτητες προσλήψεις και την εκπαίδευση του προσωπικού σε νέες τεχνολογίες. Τέλος, ο κ. Σταμάτης Κλουμάσης, Πρόεδρος του Σωματείου Ατόμων με Σκλήρυνση Κατά Πλάκας Χίου, τόνισε την ανάγκη συνεργασίας σε πολλούς τομείς. Σύμφωνα με τον ίδιο, στη Χίο, όπως και σε πολλές άλλες επαρχιακές περιοχές, οι ασθενείς αντιμετωπίζουν σοβαρές ελλείψεις σε ιατρικό προσωπικό (όπως η μοναδική θέση νευρολόγου για το σύνολο των νευρολογικών παθήσεων και η υπολειτουργία του μαγνητικού τομογράφου λόγω έλλειψης ακτινολόγου). Πρότεινε την ανάγκη για προσλήψεις και κίνητρα για γιατρούς στις παραμεθόριες περιοχές, ώστε να μειωθούν οι δυσκολίες πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας. Αν και αναγνώρισε τα βήματα προόδου στην ψηφιακή και πρωτοβάθμια υγειονομική φροντίδα, υπογράμμισε πως η έλλειψη προσωπικού και μέσων καθιστά την ενίσχυση των θεσμών επιτακτική για την εξασφάλιση ενός βιώσιμου και αποτελεσματικού συστήματος υγείας