Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!Τα Χριστούγεννα είναι μία περίοδος με έντονα συναισθήματα και διαφορετικά άλλοι άνθρωποι νιώθουν χαρά τα Χριστούγεννα, άλλοι νιώθουν λύπη. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Ποια είναι η σχέση με τον εαυτό μας αλλά και τους άλλους ανθρώπους και πόσο αυτό επηρεάζει τα τελικά μας συναισθήματα; Για το θέμα αυτό φιλοξενούμε στην διαδικτυακή εκπομπή Opinion Health του www.healthweb.gr με την Νικολέτα Ντάμπου τη κυρία Βασιλική Κουμαντάκη, η οποία είναι Κλινική Ψυχολόγος Υγείας.
Σας ευχαριστούμε πάρα πολύ που αποδεχθήκατε την πρόσκλησή μας γιατί είναι ένα θέμα πάντα επίκαιρο η ψυχολογία μας και ειδικά στις γιορτές που έχουμε και χρόνο και συναντάμε περισσότερο τους φίλους μας, τους συγγενείς μας. Κυριαρχεί η συζήτηση το πώς νιώθεις τις γιορτές. Εγώ μπορεί να πω «Εμένα μου αρέσουν πολύ οι γιορτές. Είμαι πολύ χαρούμενη». Κάποιος άλλος όμως μπορεί να πει «Εμένα όμως με στεναχωρούν». Γιατί συμβαίνει αυτό;
Η αλήθεια είναι ότι με το πρώτο άκουσμα θα λέγαμε ότι τα Χριστούγεννα είναι μία πολύ χαρούμενη περίοδος. Όλοι περνάμε καλά, έχουμε έντονα αισθητηριακά ερεθίσματα, λαμπάκια, μυρωδιές, γλυκά, γιορτές. Αν και νιώθουμε φαινομενικά οι περισσότεροι από εμάς χαρούμενοι αυτή την περίοδο, παρόλα αυτά υπάρχουν άνθρωποι για τους οποίους μπορεί τα Χριστούγεννα να ξυπνήσουν έντονα αρνητικά συναισθήματα, όπως μπορεί να είναι θλίψη, μοναξιά, πόνος, ανάμνηση ανθρώπων οι οποίοι έχουν φύγει, σύγκριση των συνθηκών που βλέπουμε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που είναι μία τέλεια κατάσταση με τη δικιά μας. Οπότε αυτό διεγείρει πολύ έντονα συναισθήματα που καμιά φορά είναι έντονα αρνητικά.
Αυτό που είπατε τώρα, κυρία Κουμαντάκη, τα πρότυπα που δημιουργούνται είτε είναι ψεύτικα, είτε αληθινά, δείχνοντας εικόνες στην εξοχή και σε χλιδάτες περιοχές σίγουρα δημιουργούν σε κάποιους θλίψη. Βέβαια όταν δημιουργείται μέσα από αυτή την εικόνα η θλίψη τι σημαίνει για εμένα, ότι ψυχολογικά μου λείπει κάτι;
Είναι πολύ πιθανό ότι δεν μας λείπει κάτι απόλυτα συνειδητά, αλλά ότι μέσα από αυτές τις γιορτές συνήθως συγκρίνουμε τον εαυτό μας και κάνουμε μία ασυνείδητη σύνδεση με πράγματα που έχουμε βιώσει στο παρελθόν ή πράγματα τα οποία μας λείπουν στο παρόν, ακόμη και σχέσεις οι οποίες έχουν χαθεί. Οπότε βλέποντας όλο αυτό το χαρούμενο περιβάλλον συγκρίνουμε με τον εαυτό μας και ασυνείδητα βγαίνει, εκφράζεται μία θλίψη.
Και στις περιπτώσεις όπου κάποιος νιώθει χαρά για τα Χριστούγεννα, άλλος νιώθει λύπη. Αυτό μπορεί να είναι και ανάμνηση από τα παιδικά μας χρόνια;
Βεβαίως, γιατί τα Χριστούγεννα είναι ίσως από τις πρώτες γιορτινές αναμνήσεις που έχουμε σαν παιδιά όλη η οικογένεια μαζί. Σίγουρα είναι από τις πρώτες αναμνήσεις γιορτινές για ένα παιδί.
Και βέβαια συνδέει παράλληλα μαζί με τις αναμνήσεις από τις γιορτές, τις σχέσεις τις οποίες έχουμε με τους σημαντικούς άλλους και ως επί το πλείστον με τους γονείς μας.
Εννοείτε τον τρόπο που συνδεόμαστε με τους γονείς;
Φυσικά παίζει ρόλο γιατί ο τύπος δεσμού που έχουμε αναπτύξει με τους γονείς μας και ίσως λίγο περισσότερο με τη μητέρα μας, γιατί η μητέρα μας είναι το πρώτο άτομο το οποίο συνδεόμαστε ίσως και ακόμη από την κύηση. Θυμόμαστε τη φωνή της, ακόμη κι όταν είμαστε στην κοιλιά της μητέρας μας. Οπότε ο τύπος δεσμού που έχουμε αναπτύξει κατά την παιδική ηλικία ουσιαστικά μας κάνει να βλέπουμε και να αντιλαμβανόμαστε τα Χριστούγεννα με ένα διαφορετικό τρόπο.
Οι τύποι δεσμού που λέτε, τι είναι και πώς διαμορφώνονται;
Βεβαίως, σύμφωνα με τη θεωρία του John Bowlby, ο οποίος έχει μας έχει εξηγήσει και έχει εμβαθύνει στην attachment theory, δηλαδή την θεωρία δεσμών, ουσιαστικά μας έχει δώσει 4 τύπους δεσμού.
- Ο πρώτος τύπος είναι ο ασφαλής δεσμός, κατά τον οποίο το παιδί αντιλαμβάνεται μία σταθερή συναισθηματική σχέση και φροντίδα και ως ενήλικες αυτοί οι άνθρωποι έχουν άνεση στις σχέσεις τους και διαχειρίζονται τα περισσότερα πράγματα με εγγύτητα και ανεξαρτησία. Που σημαίνει ότι αν αποκτήσουμε έναν ασφαλή δεσμό με τους γονείς μας στην πορεία με αυτό τον τρόπο συνδεόμαστε και με τους άλλους ανθρώπους στη ζωή μας, ακόμη και με τις σχέσεις μας.
- Ο δεύτερος τύπος δεσμού είναι ένας τύπος ο οποίος χαρακτηρίζεται ως αγχώδης ανασφαλής δεσμός και προκύπτει μέσα από την ασυνεπή φροντίδα. Δηλαδή τα άτομα πολλές φορές σαν παιδιά έχουν βιώσει μία είδους παραμέληση και πιθανόν εγκατάλειψη και προσπαθούν να δημιουργήσουν συνεχή επιβεβαίωση μέσα από τις σχέσεις τους.
Ασυνεπής σημαίνει ότι δεν ήταν ο γονέας σε μία βάση εκεί, έλειπε αρκετά;
Ναι μπορεί να υπήρχε μία έλλειψη στην σχέση. Μπορεί οι γονείς να μην φρόντιζαν τόσο πολύ το παιδί, να υπήρχε μειωμένη φροντίδα. Οπότε μέσα από αυτό δημιούργησε το παιδί και ο ενήλικας τώρα την προσωπικότητά του, μέσα από την οποία νιώθει ανασφάλεια και άγχος μέσα από τις σχέσεις τις οποίες συνδέεται στο εδώ και το τώρα.
Επόμενος είναι ο αποφευκτικός ανασφαλής δεσμός, σύμφωνα με τον οποίο οι γονείς μπορεί να ήταν εκεί και να παρείχαν όλη την απαραίτητη φροντίδα. Παρόλα αυτά δεν ήταν συναισθηματικά διαθέσιμοι. Μπορεί να έδωσαν την προσοχή, αλλά η συναισθηματική εγγύτητα να ήταν απομακρυσμένη, να μην συνδέονταν συναισθηματικά με το παιδί.
Η αγκαλιά συνδέει τους ανθρώπους μεταφέροντας συναισθήματα, κυρία Κουμαντάκη;
Ναι και σε ορμονικό επίπεδο παράγει οξυτοκίνη και σεροτονίνη και είναι η σύνδεση που υπάρχει ανάμεσα στους ανθρώπους. Τα άτομα αυτά που έχουν αποκτήσει έναν αποφευκτικό ανασφαλή δεσμό τείνουν να είναι πολύ ανεξάρτητα και είναι λίγο αποφευκτικά με τις πολύ κοντινές σχέσεις.
Ισχύει αυτό που λέμε «Αν δεν έχω πάρει αγάπη δεν μπορώ να δώσω αγάπη»;
- Κάπως έτσι είναι σαν μηχανισμός άμυνας. Δεν θα δώσω πάρα πολλή αγάπη, γιατί γνωρίζω από την παιδική μου ηλικία ότι πιθανά δε θα την πάρω. Οπότε μηχανιστικά δεν τη δίνω.
Ή και ίσως δεν το έχω μάθει, οπότε δεν το γνωρίζω.
Βεβαίως, μπορεί να είναι και μιμητικό. Έχω μάθει να μην μπορώ να δώσω.
Άρα αυτοί είναι οι τύποι που συνδεόμαστε οι άνθρωποι.
Υπάρχει και αποδιοργανωμένος. Η φροντίδα ήταν ελλιπής και να πούμε ότι μπορεί να υπάρχει σε ένα δίπολο, ότι υπήρχε πολύ έντονη φροντίδα για το παιδί, σε σημείο το οποίο μπορεί να είναι υπερφροντίδα. Από υπερβολή μέχρι καθόλου φροντίδα. Οπότε εναλλάσσεται ο ενήλικας ανάμεσα στην επιθυμία αλλά και στο φόβο της εγγύτητας.
Πόσο σημαντικό είναι μέσα και από αυτά που λέτε Κουμαντάκη τελικά το πώς μας φρόντισαν οι γονείς μας στην παιδική ηλικία και πόσο αυτό μας ακολουθεί στο υπόλοιπο της ζωής μας;
Μας ακολουθεί στις σχέσεις τις οποίες δημιουργούμε στην πορεία, αλλά και στο πώς αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας και συνήθως σε καταστάσεις όπως είναι τα Χριστούγεννα όλα αυτά α
ναδύονται γιατί αναγκαστικά με κάποιο τρόπο συνδεόμαστε με τους συγγενείς μας.
Ακριβώς. Οπότε έτσι καθορίζεται αυτό που λέγαμε πριν ότι τελικά μου αρέσουν ή δεν μου αρέσουν τα Χριστούγεννα, είμαι χαρούμενος ή όχι;
Και σε ένα γιορτινό τραπέζι όπως λέτε, θα συναντήσουμε μία θεία μας, έναν θείο μας και ανθρώπους που ίσως να μην τους συμπαθούμε πολύ.
- Φυσικά και να μην τους συμπαθούμε ή και να τους φοβόμαστε.
Υπάρχει και αυτό το θέμα της μοναχικότητας κυρία Κουμαντάκη, που είναι ένα πρόβλημα έτσι κι αλλιώς. Εάν σε έναν άνθρωπο αρέσει να είναι μοναχικός γιατί είναι πρόβλημα;
Αυτό φαίνεται πιο έντονα σε καταστάσεις όπως τα Χριστούγεννα. Γιατί είναι αυτό που είπαμε πριν ότι υπάρχει μία σύγκριση, δηλαδή η μοναχικότητα αυτή την περίοδο επιδεινώνεται λόγω των κοινωνικών προσδοκιών που έχουμε για χαρούμενες οικογενειακές στιγμές. Είναι κάτι το οποίο και εμείς να μην το θέλουμε το περιβάλλον όλων μας λέει πως πρέπει να περάσουμε όμορφα. Οπότε αυτό καμιά φορά θλίβει τους ανθρώπους οι οποίοι δεν μπορούν να το ακολουθήσουν, είτε για συναισθηματικούς λόγους, είτε γιατί έχουν βιώσει μία απώλεια, ένα πένθος και βέβαια η απώλεια δεν είναι πάντα ένα πένθος. Μπορεί να είναι ένα διαζύγιο, μπορεί να είναι ότι το παιδί μου είναι φαντάρος. Μπορεί να έχω χάσει τη δουλειά μου, μπορεί να έχω τσακωθεί με τους φίλους μου.
Άρα εσείς τι βλέπετε από την καθημερινή σας πρακτική στο γραφείο σας. Υπάρχει αρκετή μοναξιά στον κόσμο;
Υπάρχει, γιατί όλο αυτό χτυπάει πυρηνικά στο κομμάτι του δεσμού που συζητήσαμε πριν, γιατί ουσιαστικά συνδεόμαστε με τη μητέρα μας γιατί έτσι θα επιβιώσουμε. Οπότε όταν δεν μπορούμε να συνδεθούμε με τους ανθρώπους, θυμίζει στο άτομο ότι είναι κάτι δυναμικά επικίνδυνο, ενώ είναι κάτι το οποίο μπορούμε να συνειδητοποιήσουμε και μπορούμε να αλλάξουμε και μπορούμε να συνδεόμαστε όχι με τους κλασικούς τρόπους αλλά έξω από τις παραδόσεις.
- Βέβαια μπορούμε να είμαστε και με παρέα και να νιώθουμε μοναξιά. Μπορεί να έχω μία προσωπική σχέση, αλλά να μη συνδέομαι.
Μπορεί να περιτριγυριζόμαστε από πάρα πολλά άτομα, αλλά να αισθανόμαστε μόνοι μας. Γιατί δεν συνδεόμαστε ή γιατί δεν έχουμε εκείνες αξίες, Γιατί ορισμένα πράγματα συναισθηματικά μπορεί να μας δημιουργούν θυμό, θλίψη ή πυροδοτήσεις από το παρελθόν. Οπότε δεν αποκλείεται το γεγονός ότι ακόμη και αν είμαστε συνδεδεμένοι με άλλους ανθρώπους φαινομενικά μπορεί να αισθανόμαστε μόνοι μας.
Εκεί όταν το καταλάβουμε, καλό είναι να πάμε σε έναν ψυχολόγο ή ψυχίατρο κυρία Κουμαντάκη; Να πάρουμε την απόφαση, γιατί είναι πολύς κόσμος που το σκέφτεται αλλά δεν το αποφασίζει.
Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε με κάποιο ειδικό. Βέβαια θα μπορούσαμε πριν μιλήσουμε με έναν ειδικό, να κάνουμε μία αλλαγή στη ζωή μας σε κάποια επίπεδα. Να κάνουμε για παράδειγμα δημιουργία νέων παραδόσεων που φέρνουν χαρά.
Δηλαδή τι εννοείτε;
- Εννοώ να πάμε ένα ταξίδι. Να αλλάξουμε λίγο τη ρουτίνα μας, να κάνουμε κάτι άλλο που δεν θα κάναμε.
Και τι θα συμβουλεύατε τους τηλεθεατές μας, πώς να διαχειριστούν τη μοναξιά, ειδικά τα Χριστούγεννα που όπως είπατε για όλους αυτούς τους λόγους, αυξάνεται το συναίσθημα;
Θα μπορούσαμε όπως σας είπα πριν να δημιουργήσουμε νέες παραδόσεις που μπορεί να φέρουν χαρά, πράγματα τα οποία δεν είναι καθιερωμένα, αλλά εμάς μας αρέσουν. Να συνδεθούμε με φίλους και συγγενείς που εμείς επιλέγουμε.
- Να κάνουμε κάτι που θέλουμε. Μπορεί εμένα να μου έλειψε να δω Netflix.
Ακριβώς, ακόμη και αυτό. Ο εθελοντισμός από την άλλη πλευρά αυτή την περίοδο είναι αρκετά όμορφα συναισθήματα σύνδεσης, ακόμη και με ανθρώπους που δεν γνωρίζουμε, με την αίσθηση της προσφοράς.
Αυτό μας δημιουργεί ηρεμία; Τι μας δημιουργεί;
Από τις έρευνες έχει φανεί ότι όταν υπάρχει αίσθηση προσφοράς παράγονται πάρα πολλές ορμόνες που φέρνουν χαρά στον άνθρωπο, λόγω του ότι συνδεόμαστε με άλλους ανθρώπους με έναν υγιή τρόπο και έτσι προσφέρουμε βοήθεια.
Αισθανόμαστε και κάπως χρήσιμοι. Εγώ αισθάνομαι χρήσιμη όταν κάνω κάποιο εθελοντισμό ή βοηθάω κάποιον άνθρωπο. Τώρα το κομμάτι της αυτοφροντίδας, πόσο σημαντικό είναι;
Είναι πάρα πολύ σημαντικό το κομμάτι της αφροφροντίδας, καθώς τείνουμε να φροντίζουμε τους συζύγους μας, τα παιδιά μας, τους γονείς μας, αλλά τείνουμε συνήθως να παραμελούμε τον εαυτό μας. Βέβαια, μπορεί φαινομενικά να προσέχουμε τον εαυτό μας, αλλά αυτοφροντίδα δεν είναι μόνο το κομμάτι της εμφάνισης, της διατροφής. Αλλά και να επιλέξουμε να κάνουμε πράγματα που μας αρέσουν, δηλαδή με κάποιο τρόπο ώστε να φροντίζουμε την ψυχή μας.
Δηλαδή να φροντίσουμε και λίγο εκ των έσω τον εαυτό μας, να το εξελίξουμε κυρία Κουμαντάκη. Και πώς μπορούμε να το κάνουμε αυτό; Ας πούμε μπορεί να με βοηθήσει ένας ψυχολόγος, μπορεί να ασχοληθώ με το life coaching;
Μπορεί να μας βοηθήσει κάποιος ειδικός ψυχικής υγείας. Επίσης, μπορεί να μας βοηθήσει να μπορέσουμε να βάλουμε όρια, έτσι ώστε να διαμορφώσουμε τις σχέσεις με τους κοντινούς μας ανθρώπους και να μπορούμε να συνδεόμαστε με τον τρόπο που μπορούμε να συνδεόμαστε, δηλαδή να αντλήσουμε σύνδεση και από τα δικά μας άτομα, αλλά με έναν άλλο οριοθετημένο τρόπο.
Κι όταν μιλάμε για αυτοφροντίδα, ας μπορούμε να το θυμόμαστε και όχι μόνο στις γιορτές. Θα πρέπει κάπως να μας γίνει συνήθεια, κάθε μέρα να θυμόμαστε λίγο, να φροντίζουμε εσωτερικά τον εαυτό μας;
Ίσως να του κάνουμε ένα χατίρι. Ένα δωράκι. Και να είμαστε ευγενικοί με τους εαυτούς μας. Να μην τους μαλώνουμε και ίσως αυτό προκύπτει μέσα από την έννοια της αυτοσυμπόνιας. Με κάποιον τρόπο διαφοροποιείται από την αυτοαξία ή από την ικανοποίηση που έχω από τον εαυτό μου. Είναι κάτι πιο εσωτερικό. Θ πρέπει να μπορούμε να πούμε στον εαυτό μας ότι δεν χρειάζεται να είμαστε τέλειοι.
Δηλαδή με λίγα λόγια να συμπονούμε τον εαυτό μας;
Ναι και να είμαστε ευγενικοί με τον εαυτό μας, να καταλάβουμε ότι είμαστε άνθρωποι. Δεν είμαστε υπεράνθρωποι. Είναι πάρα πολύ σημαντικό να είμαστε ευγενικοί με τους εαυτούς μας, όπως είμαστε με τους άλλους. Η αυτοσυμπόνια ουσιαστικά έχει 3 βασικά συστατικά: την καλοσύνη αρχικά προς τον εαυτό μας και πρέπει να καταλάβουμε ότι αυτό που βιώνουμε είναι μία κοινή ανθρώπινη εμπειρία. Και η αναγνώριση ότι και οι άλλοι άνθρωποι βιώνουν εμπειρίες όπως εμείς, η συνειδητοποίηση ότι μπορεί να είμαστε όπως είναι οι άλλοι άνθρωποι, να έχουμε και εμείς αδυναμίες έτσι ώστε να καταλαβαίνουμε τις αδυναμίες όχι μόνο για τους άλλους, αλλά και για τους ίδιο μας εαυτούς.
Πολλές φορές ξέρετε, κυρία Κουμαντάκη, έχω σκεφτεί ότι πρέπει να είμαι ευγενική όπως λέτε με τον εαυτό μου, να μην τον μαλώνω γιατί η αλήθεια είναι παλιά τον μάλωνα τον εαυτό μου πολύ και μία φορά εκεί που προσπαθούσα να με πείσω για να το κάνω, λέω «Θα πρέπει να φέρομαι στον εαυτό μου σαν να έχω ένα μικρό παιδάκι, ένα μωράκι. Τι θα έκανα, θα το μάλωνα όλη την ώρα;
Όχι, θα του συμπεριφερόμουν γλυκά και όμορφα». Και αυτό το θυμίζω στον εαυτό μου και με βοηθάει να το κάνω. Ίσως κάτι τέτοια τρικ είναι ωφέλιμα;
Είναι. Άλλωστε όλοι μας έχουμε ένα παιδί μέσα μας και όλοι έχουν υπάρξει παιδιά και αυτά τα συναισθήματα μπορούν να ενεργοποιηθούν, οπότε πραγματικά φροντίζουμε τον εαυτό μας και πραγματικά ορισμένες φορές πρέπει να ακούμε και αυτό το παιδί που έχουμε μέσα μας.
Ωραία, οπότε είπατε ότι και η αυτοσυμπόνια μας βοηθάει και στην διαχείριση των αρνητικών συναισθημάτων. Τώρα για να δούμε λίγο εκείνους ανθρώπους που είναι χαρούμενοι στις γιορτές, τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι εγώ μπορεί να είχα ωραία παιδικά χρόνια και καλή ανάμνηση από τα Χριστούγεννα;
Θα μπορούσε να συμβαίνει και αυτό, όπως είπαμε, αλλά θα μπορούσε να είναι και μία αποφυγή, ότι δεν εμβαθύνω και ότι κοιτάω αυτό που συμβαίνει τώρα, περνάω καλά και δεν χρειάζεται να πάω πίσω, να το φιλοσοφήσω ή αποφεύγω να σκεφτώ δύσκολα πράγματα τα οποία έχω βιώσει.
Φαντάζομαι υπάρχει εκείνη η κατηγορία των ανθρώπων που νιώθουν καλά μέσα τους και απλά το απολαμβάνουν.
Μπορεί να έγκειται αυτό και στο κομμάτι της ενσυνειδητότητας, το mindfulness, να μπορούμε να ζούμε τη στιγμή και να βιώνουμε όλα τα ερεθίσματα αισθητηριακά, αλλά και τα συναισθήματα από τους ανθρώπους γι’ αυτό που είναι. Οπότε και αυτό είναι πολύ σημαντικό που είπατε.
Ναι, γιατί εντάξει, δεν χρειάζεται όλοι οι άνθρωποι απαραίτητα να έχουμε ένα πρόβλημα. Μπορούμε να είμαστε και χωρίς πρόβλημα και να το απολαμβάνουμε. Τώρα όσον αφορά στην αντιμετώπιση, δηλαδή βρίσκομαι εγώ σε ένα εορταστικό τραπέζι με τη γιαγιά μου που δεν έχω και την καλύτερη εμπειρία από εκεί. Τι θα μας συμβουλεύατε, δηλαδή πώς να το αντιμετωπίσω; Να το αντιμετωπίσω με ευγένεια, να είμαι αδιάφορος; Να μην της μιλάω καθόλου;
Θα μπορούσαμε να είμαστε λίγο παρατηρητές στην κατάσταση. Δεν χρειάζεται όλα να τα παίρνουμε απόλυτα προσωπικά και να τα κάνουμε δικά μας. Ο κάθε άνθρωπος αλληλεπιδρά με έναν τρόπο. Δεν σημαίνει ότι επειδή υπάρχει μία άσχημη κατάσταση πρέπει να την κάνουμε δικιά μας. Τα παίρνουμε όλα πολύ προσωπικά, αλλά καμιά φορά δεν χρειάζεται.
Και πολλές φορές με έχω πιάσει και μένα δεν διακρίνω τι είναι δικό μου και τι είναι δικό σας. Δηλαδή, θεωρώ ότι όλα τα προβλήματα του κόσμου είναι δικά μου.
Συνδέουμε πολλές φορές πολλά από αυτά που ακούμε με δικά μας κομμάτια. Θα πρέπει να θυμηθούμε ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν πολλές φορές κοινές εμπειρίες. Δεν χρειάζεται να αφορά εμάς το θέμα το οποίο συζητάνε σε ένα τραπέζι. Πάμε απλά να το ακούμε, να γειωθούμε και απλά να το αφήσουμε να περάσει.
- Δεν χρειάζεται να ταυτιζόμαστε απαραίτητα.Ακριβώς, είναι πολύ σωστό αυτό που είπατε.
Είναι πολύ σημαντικό γιατί ειδικά τις ημέρες των Χριστουγέννων βλέπουμε και ανθρώπους που είναι τόσο πολύ θλιμμένοι που και εμείς που τους βλέπουμε πραγματικά στεναχωριόμαστε. Γι’ αυτό είναι και σημαντική η συζήτηση που κάνουμε. Θα θέλατε κάτι να συμπληρώσετε για το άγχος και τη θλίψη;
Αρχικά θα ήθελα να δούμε λίγο πότε είναι τα σημάδια στα οποία κάποιος θα πρέπει να ζητήσει επαγγελματική βοήθεια. Γιατί όπως είπαμε πολλές φορές την περίοδο των γιορτών, όλα αυτά αναδύονται λίγο πιο έντονα. Λοιπόν, αν η μοναξιά με κάποιο τρόπο συνοδεύεται από έντονη θλίψη, ένα διαρκές συναίσθημα θλίψης και λύπης που δυσκολεύει την καθημερινότητα και τη λειτουργικότητα του ατόμου, όταν υπάρχει άγχος, συνεχής ανησυχία, νευρικότητα, συμπτώματα κρίσης πανικού, όταν έχουμε προβλήματα στον ύπνο που σημαίνει δυσκολευόμαστε να κοιμηθούμε, ξυπνάμε μέσα στον ύπνο μας. Όταν υπάρχει μία ανηδονία, απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που παλαιότερα ήταν ευχάριστες και πλέον δεν είναι.
Είναι κάποια συμπτώματα σας πιθανά κατάθλιψης, μπορεί κάποια συμπτωματολογία και όταν βλέπουμε ότι είμαστε μόνιμα κουρασμένοι και όταν υπάρχει κοινωνική απόσυρση, άρα δεν συνδεόμαστε και δεν θέλουμε να βρισκόμαστε με τα δικά μας άτομα. Οπότε εκεί εμείς θα πρέπει να αναζητήσουμε βοήθεια, αλλά και κάποιος δικός μας ή αν βλέπουμε εμείς σε κάποιον άνθρωπο δικό μας και ο ίδιος δεν το καταλαβαίνει ότι περνάει την φάση να τον βοηθήσουμε να πάρει βοήθεια. Να τον παροτρύνουμε, να τον βοηθήσουμε, να πάμε μαζί του.
- Συμβάλλει και το άγχος, μας κάνει τόσο πολύ κακό και στην ψυχολογία και στο πώς συμπεριφερόμαστε στους άλλους ανθρώπους.
- Βεβαίως, γιατί το άγχος μπορεί να εκφραστεί και με θυμό και με αγένεια.
- Και ο θυμός που έχουμε μπορεί να βγάζει συνεχώς μία επιθετική συμπεριφορά.
Βέβαια, η αλήθεια είναι ότι ο θυμός είναι πάντα ένα δευτερογενές συναίσθημα που σημαίνει ότι πάντα κάτι υπάρχει πίσω από το θυμό, το οποίο πρέπει να το ανιχνεύσουμε.
Και πώς μπορεί να μας βοηθήσει ο ειδικός της ψυχικής υγείας;
Αρχικά θα πρέπει ουσιαστικά να γίνει μία αξιολόγηση και αν χρειάζεται και μία διάγνωση, έτσι ώστε να γίνει κατανόηση των βαθύτερων αιτιών της μοναξιάς και των συμπτωμάτων των οποίων μπορεί να έχουμε. Να δούμε ποια θεραπευτική προσέγγιση πιθανά μας ταιριάζει από όλες αυτές οι οποίες υπάρχουν αυτή την στιγμή και να μπορέσει να μας κάνει μία ψυχοεκπαίδευση, έτσι ώστε να δυναμώσουμε. Με κάποια συγκεκριμέναα ψυχολογικά εργαλεία μαθαίνουμε το άτομο να πατάει στα πόδια του. Το εκπαιδεύουμε να διαχειρίζεται το στρες, το εκπαιδεύουμε να διαχειρίζεται τα αρνητικά συναισθήματα έτσι ώστε να μην είναι πάντα εξαρτώμενος από έναν ειδικό ψυχικής υγείας. Ο στόχος μας δεν είναι πάντα να είναι οι θεραπευόμενοι στα γραφεία μας. Η χαρά μας είναι να πατάνε στα πόδια τους και να είναι λειτουργικά άτομα.
Κυρία Κουμαντάκη και ο τρόπος που σκεφτόμαστε δεν μας επηρεάζει; Δηλαδή λέμε, είμαι ένας άνθρωπος που βλέπω το ποτήρι μισογεμάτο, ο άλλος λέει εγώ το βλέπω μισοάδειο. Ο τρόπος σκέψης επηρεάζει την ψυχολογία;
Ναι. Θα πρέπει καταρχήν να σκεφτούμε γιατί υπάρχει αυτός ο τρόπος σκέψης. Γιατί πάντα η συμπεριφορά είναι το σύμπτωμα. Πρέπει να βρούμε την αιτία σαν ειδικοί ψυχικής υγείας, αλλά και το άτομο το ίδιο. Εμείς θα μπορούσαμε να αναρωτηθούμε γιατί συμπεριφέρομαι έτσι; Τι εκφράζει αυτό για μένα; Τι θα μπορούσα να κάνω διαφορετικά; Αυτό που συμβαίνει τώρα μήπως μου θυμίζει κάτι άλλο από το παρελθόν, το οποίο με πυροδοτεί;
Οπότε συμπερασματικά κυρία Κουμαντάκη, τι θα λέγατε για την αντιμετώπιση των συναισθημάτων που μπορούν να μας βγουν στην περίοδο των εορτών που διανύουμε;
Θα λέγαμε να μπορέσουμε να ακούσουμε τον εαυτό μας. Να μην ακολουθήσουμε οπωσδήποτε την πεπατημένη και αυτό που κάνουμε κάθε χρόνο. Να κάνουμε τις δικές μας παραδόσεις, να μπορέσουμε να προσφέρουμε εθελοντισμό ακόμη και να υιοθετήσουμε ένα ζωάκι τα Χριστούγεννα είναι ακόμη μία πολύ ωραία ιδέα. Να πάμε ένα ταξίδι, να συνδεθούμε με ανθρώπους που ίσως έχουμε καιρό να δούμε και μας έχουν λείψει και πάνω από όλα να ακούμε τον εαυτό μας, να είμαστε ευγενικοί με τους εαυτούς μας και να κάνουμε ό, τι καλύτερο μπορούμε και για εμάς όπως θα κάνουμε για άλλους ανθρώπους.
Υπέροχα, ας κλείσουμε με αυτό κυρία Κουμαντάκη, να είμαστε ευγενικοί με τους εαυτούς μας, άρα θα μπορούμε να είμαστε ευγενικοί και με τους άλλους ανθρώπους φυσικά.
Σας ευχαριστούμε θερμά που είσαστε κοντά μας, γιατί πραγματικά έχουμε ανάγκη να ακούμε ειδικούς όπως είσαστε εσείς σε θέματα ψυχικής υγείας, οι οποίοι βγάζουν πολλή αγάπη προς τον άνθρωπο και έχουμε ανάγκη την αγάπη.
