Οι υπνικές ημικρανίες (hypnic migraines), γνωστές και ως υπνικές κεφαλαλγίες, είναι μια σπάνια μορφή πρωτογενούς κεφαλαλγίας που εμφανίζεται αποκλειστικά κατά τη διάρκεια του ύπνου, συνήθως ξυπνώντας τον ασθενή τις πρώτες πρωινές ώρες. Η κατάσταση αυτή παρατηρείται κυρίως σε άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών, με ελαφρώς μεγαλύτερη συχνότητα στις γυναίκες.
Τα χαρακτηριστικά της υπνικής ημικρανίας περιλαμβάνουν μέτριο έως έντονο πόνο, συνήθως αμφοτερόπλευρο ή εντοπισμένο σε μία πλευρά του κεφαλιού. Η διάρκεια της κρίσης κυμαίνεται από 15 λεπτά έως και 3 ώρες και δεν συνοδεύεται συχνά από τα τυπικά συμπτώματα των κοινών ημικρανιών όπως φωτοφοβία, ηχοφοβία ή ναυτία. Ωστόσο, σε κάποιες περιπτώσεις, τέτοια συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν.
Η διάγνωση γίνεται με βάση το ιστορικό και τον αποκλεισμό άλλων πιθανών αιτιών κεφαλαλγίας, όπως υπνική άπνοια ή νευρολογικές παθήσεις. Επειδή οι υπνικές ημικρανίες εμφανίζονται αποκλειστικά κατά τον ύπνο και ξυπνούν τον ασθενή σταθερά περίπου την ίδια ώρα κάθε βράδυ, θεωρείται ότι σχετίζονται με τους κιρκαδικούς ρυθμούς και πιθανώς με την παραγωγή μελατονίνης.
Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει τη χορήγηση καφεΐνης πριν τον ύπνο ή τη χρήση φαρμάκων όπως λιθίου, ινδομεθακίνης, ή μελατονίνης. Η αντιμετώπιση πρέπει να εξατομικεύεται, λαμβάνοντας υπόψη το ιατρικό ιστορικό και τις αντοχές του ασθενούς στα φάρμακα. Αν και πρόκειται για καλοήθη κατάσταση, μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ποιότητα ζωής λόγω της διαταραχής του ύπνου.
Η αναγνώριση της υπνικής ημικρανίας και η σωστή διαχείρισή της είναι κρίσιμες για την ανακούφιση του ασθενούς και την αποκατάσταση της φυσιολογικής ρουτίνας ύπνου.