Σαρκοπενία: Πώς και πότε συμβαίνει η απώλεια της μυϊκής μάζας;

Η «σαρκοπενία» αποτελεί την αρχική χαλάρωση και μετέπειτα απώλεια της μυϊκής μάζας του σώματος και απώλεια της μυϊκής λειτουργίας, που αυξάνει σταδιακά με την αύξηση της ηλικίας αφού σύμφωνα με μετρήσεις προσβάλλει το 15-50% των ατόμων άνω των 80 ετών. Είναι μία παθολογική κατάσταση που σχετίζεται με μειωμένη μυϊκή δύναμη, συσταλτικότητα, αντοχή, αιμάτωση, καθώς και μειωμένη ικανότητα μεταβολισμού των αποθηκευμένων ενεργειακών συστατικών του σώματος και ένα γενικά πιο γρήγορο αίσθημα κόπωσης. Μελέτες δείχνουν ότι χάνουμε ½ έως 1% της άλιπης μυϊκής μάζας μας κάθε χρόνο, ξεκινώντας από τα τριάντα ενώ η μυϊκή μας δύναμη μειώνεται κατά 12%-15% ανά δεκαετία. Συγκεκριμένα, από την ηλικία των 40 ετών, παρατηρείται προοδευτική και γενικευμένη φυσιολογική απώλεια μυϊκής μάζας, υπολογιζόμενη στο 8% ανά δεκαετία έως 70 έτη και 15-25% ανά δεκαετία μετά την ηλικία αυτή. Η απώλεια της μυϊκής μάζας και απώλεια της δύναμης που χαρακτηρίζει τη σαρκοπενία έχει επίπτωση σε βασικές λειτουργίες όπως την ισορροπία, το βάδισμα και τη συνολική επίδοση του ατόμου στις καθημερινές του ασχολίες.

Πώς γίνεται η διάγνωσή της;

Η διάγνωση γίνεται μέσα από την εκτίμηση της μυϊκής μάζας με τη μέθοδο Dexa και κλινικά τεστ όπως είναι το τεστ της ταχύτητας βάδισης (κάτω από 0,8 m/s σε διαδρομή 4m), της συσφυκτική δύναμης παλάμης, της έκτασης γόνατος ή της δύναμης άρσης από καρέκλα. Η διάγνωση γίνεται όμως συνηθέστερα με τη χρήση της μεθόδου DXA (Dual-Energy X-Ray Absorptiometry) η οποία εφαρμόζεται για τον προσδιορισμό της σύστασης των μαλακών ιστών του σώματος και με τη βοήθεια της χρήσης του ερωτηματολογίου SARC-F questionnaire που χρησιμοποιείται για τη διαλογή ατόμων με σαρκοπενία.

Ποιες οι επιπτώσεις της;

Η σαρκοπενία σχετίζεται με διάφορες παθολογικές επιπτώσεις στην υγεία και μπορεί να επηρεάσει:

• την καρδιαγγειακή λειτουργία, δεδομένου ότι ο καρδιακός ρυθμός σε άτομα με σαρκοπενία αυξάνεται δυσανάλογα, ενώ συχνά εμφανίζονται στηθαγχικά ενοχλήματα ύστερα από μέτρια κόπωση.
• την αναπνευστική λειτουργία, οδηγώντας σε καταστάσεις όπως η χρόνια αναπνευστική πνευμονοπάθεια.
• το νευρικό σύστημα και την κινητικότητα τους, αφού τα σαρκοπενικά άτομα έχουν μεγάλη τάση για πτώσεις και ατυχήματα.
• τη σκελετική υγεία: τα σαρκοπενικά άτομα και ειδικά οι γυναίκες με σαρκοπενία μετά την εμμηνόπαυση παρουσιάζουν αυξημένη συχνότητα οστεοπόρωσης και καταγμάτων.
• τις αρθρώσεις: άτομα με σαρκοπενία και ταυτόχρονη παχυσαρκία παρουσιάζουν μεγαλύτερη εκφυλιστική αρθροπάθεια και ισχυρότερους αρθριτικούς πόνους.

Πρόληψη και Θεραπεία

Για να μειωθούν οι πιθανότητες για εκδήλωση σαρκοπενίας πρέπει να υιοθετηθεί ένας υγιεινότερος τρόπο ζωής. Οι έρευνες έχουν δείξει ότι η σωστή διατροφή αλλά και οι ασκήσεις με βάρη σε συνδυασμό με αεροβική άσκηση λειτουργούν ευεργετικά για τη διατήρηση της μυϊκής μάζας και την επιβράδυνση της σαρκοπενίας. Η πρόσληψη 1.5 g/kg/d πρωτεΐνης, κρεατινίνης, βιταμίνης D και αντιοξειδωτικών φαίνεται πως προλαμβάνει τη σαρκοπενία και δρουν πιθανόν ευεργετικά συνδυασμένα με άσκηση.