Στομάχι εναντίον εγκεφάλου

Είναι η ώρα μετά το μεσημεριανό γεύμα, όπου όλοι είναι πλήρεις. Λίγο αργότερα όμως… έρχεται η επιθυμία για ένα σοκολατένιο γλύκισμα. Η θέα, η μυρωδιά ακόμη και ο ήχος της λέξης «τούρτα!» διεγείρουν τα κυκλώματα ανταμοιβής και ευχαρίστησης του εγκεφάλου, ενώ επίσης ενεργοποιούν τα κέντρα μνήμης και τους σιελογόνους αδένες.

Πώς λειτουργεί η όρεξη στον εγκέφαλο;

Σε μια μελέτη που παρουσιάστηκε στο Διεθνές Συνέδριο Παχυσαρκίας στη Στοκχόλμη, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Columbia της Νέας Υόρκης παρουσίασαν εικόνες από κέικ, τούρτες, πίτες, τηγανητές πατάτες και άλλα υψηλής θερμιδικής αξίας τρόφιμα σε 10 παχύσαρκες γυναίκες και 10 μη παχύσαρκες γυναίκες και οι αντιδράσεις του εγκεφάλου τους παρακολουθούνταν σε απεικονιστική εξέταση – fMRI scans.

Στις παχύσαρκες γυναίκες, οι εικόνες προκάλεσαν μια ισχυρή απάντηση σε ένα σημείο του εγκεφάλου (VTA), ένα μικρό σημείο στο μεσαίο τμήμα του εγκεφάλου  όπου απελευθερώνεται η ντοπαμίνη, “ένα χημικό συστατικό το οποίο σχετίζεται με την επιθυμία”. Οι εικόνες επίσης δραστηριοποιούσαν ένα μέρος του εγκεφάλου που εμπλέκεται στο σχεδιασμό της ανταμοιβής και ευχαρίστησης. Η επικεφαλής της έρευνας Susan Carnell, ερευνήτρια – ψυχίατρος στο New York Obesity Research Center στο Πανεπιστήμιο Columbia, αναφέρει:

Παρόμοιες εγκεφαλικές αντιδράσεις σημειώθηκαν σε παχύσαρκα άτομα, ακόμη και όταν οι ερευνητές απλώς είπαν τη φράση «τούρτα σοκολάτας», αλλά όχι όταν είδαν ή άκουσαν για τρόφιμα χαμηλότερης θερμιδικής αξίας όπως το λάχανο και τα κολοκυθάκια. Οι αντιδράσεις ήταν πολύ λιγότερο έντονες σε μη παχύσαρκα άτομα.

Υπάρχουν πολλά άλλα μεταβολικά μυστήρια

Γιατί κάποιοι “καλοφαγάδες” που ικανοποιούνται από την κατανάλωση φαγητού είναι σε θέση να σταματήσουν όταν έχουν κορεσμό, ενώ άλλοι δεν είναι; Είναι η τάση να τρώνε σύμφωνα με τα φυσιολογικά μηνύματα κορεσμού ή σύμφωνα με την μαθημένη διατροφική συμπεριφορά, και πόσο αυτό μπορεί να τροποποιηθεί; Οι απαντήσεις είναι ακόμη ασαφείς, όμως οι επιστήμονες αντιμετωπίζουν κάποιες απίστευτες ενδείξεις! Ορισμένες fMRI μελέτες διαπίστωσαν ότι, ενώ το “δελεαστικό” τρόφιμο διεγείρει την απελευθέρωση της ντοπαμίνης στους παχύσαρκους ανθρώπους, που έχουν πράγματι λιγότερους υποδοχείς ντοπαμίνης από ό, τι άνθρωποι φυσιολογικού βάρους, ωστόσο εξαιτίας αυτής της μείωσης δημιουργείται μικρότερος βαθμός απόλαυσης από ό,τι στην πραγματικότητα, με αποτέλεσμα να αυξάνει η επιθυμία για περισσότερο φαγητό.

Τι έχουν δείξει οι μελέτες;

Περιέργως, πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι μερικές επεμβάσεις γαστρικού bypass και παράλληλα τροποποίηση της διατροφικής συμπεριφοράς ακολουθώντας ισορροπημένη διατροφή μπορούν να προκαλέσουν πραγματικές αλλαγές στους εγκεφάλους των πρώην παχύσαρκων ανθρώπων και όχι μόνο γιατί το στομάχι τους είναι μικρότερο και γεμίζει ταχύτερα ,αλλά επειδή τα επίπεδα της λεπτίνης και της γλυκόζης έχουν την τάση να μειώνονται σε αυτούς τους ασθενείς, βάζοντας έτσι τέλος στον διαβήτη για πολλούς από αυτούς .Οι παχύσαρκοι άνθρωποι που έχουν καταφέρει να αποκτήσουν φυσιολογικό σωματικό βάρος είναι εξαιρετικά επιρρεπείς στο να επανακτήσουν το βάρος αυτό. Ο μόνος τρόπος που έχουν για την εξουδετέρωση αυτής της ισχυρής προδιάθεσης αλλά και διατήρηση του απολεσθέντος βάρους είναι η τροποποίηση της διατροφικής τους συμπεριφοράς, με ισορροπημένη και συγκρατημένη πρόσληψη τροφής αλλά και άσκηση στην καθημερινότητα τους.