Βακτήρια: Τι είναι η υπόθεση της μικροβιακής ποικιλότητας;

Η υπόθεση της μικροβιακής ποικιλότητας υποδηλώνει ότι η ποικιλομορφία και η εναλλαγή των βακτηριακών ειδών στον βλεννογόνο του εντέρου και σε άλλες περιοχές γύρω από το σώμα είναι βασικοί παράγοντες για τη ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με την ιστορική πεποίθηση ότι το σώμα έδειξε σταθερό αποικισμό με ορισμένα μικροβιακά είδη. Προτάθηκε ως επέκταση ή εναλλακτική της υπόθεσης της υγιεινής, μετά την εμφάνιση πολλών παραγόντων που δεν μπορούσαν να εξηγηθούν από την αρχική υπόθεση.

Ελλείψεις της Υπόθεσης Υγιεινής

Η υπόθεση της υγιεινής, όπως προτάθηκε αρχικά από τον Strachan το 1989, εντόπισε την υποτιθέμενη μείωση της έκθεσης σε μικρόβια κατά την παιδική ηλικία στην αύξηση της συχνότητας εμφάνισης αλλεργικών και αυτοάνοσων ασθενειών. Ωστόσο, αυτή η θεωρία δεν είναι σε θέση να εξηγήσει αρκετούς παράγοντες σχετικά με την επιδημιολογία της αλλεργικής νόσου, όπως:

• Γιατί το αλλεργικό άσθμα αυξάνεται σε αμερικανικές πόλεις που χαρακτηρίζονται ως «ανθυγιεινές».
• Επίσης γιατί τα παιδιά μεταναστών σε ορισμένες μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις έχουν χαμηλότερη συχνότητα εμφάνισης αλλεργικών παθήσεων παρά το γεγονός ότι μοιράζονται πολλά κοινά χαρακτηριστικά ως προς το περιβάλλον.
• Γιατί η μόλυνση από αερομεταφερόμενους ιούς δεν φαίνεται να προστατεύει από την αλλεργική ευαισθητοποίηση.
• Τέλος, γιατί η έρευνα δεν έχει δείξει ομοιόμορφα ευρήματα που να υποστηρίζουν τη σχέση μεταξύ ορισμένων ιογενών λοιμώξεων και αλλεργικών ασθενειών σε διαφορετικούς πληθυσμούς.

Ως αποτέλεσμα αυτών των παραγόντων, υπάρχει ανάγκη να επανεξεταστεί η βάση της υπόθεσης για την υγιεινή και να εντοπιστούν συγκεκριμένοι μικροβιακοί παράγοντες που μπορεί να διαδραματίσουν προστατευτικό ρόλο στην πρόληψη αλλεργικών ασθενειών.

Μικροβιακή Ποικιλότητα

Η μικροβιακή ποικιλότητα, γνωστή και ως «υπόθεση υψηλού κύκλου εργασιών και ποικιλότητας», προτάθηκε για πρώτη φορά από τον Paolo Matricardi και αργότερα βελτιώθηκε από τον von Herzen. Υποδηλώνει ότι ο υψηλός κύκλος βακτηρίων στο επίπεδο του βλεννογόνου, που βρίσκεται στον λεμφικό ιστό των ρινικών σωλήνων, των βρόγχων και του εντέρου, είναι η κυρίαρχη κατάσταση του φυσιολογικού σώματος. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τον υποτιθέμενο στατικό αποικισμό από συγκεκριμένα είδη. Αυτή η μεγάλη και μεταβαλλόμενη ποικιλία βακτηρίων προκαλεί την παρουσίαση πολλών ισχυρών αντιγόνων στο ανοσοποιητικό σύστημα, με αποτέλεσμα την αδιάκοπη διέγερσή του. Αυτό θεωρείται ότι έχει προστατευτική δράση έναντι ατοπικών και αλλεργικών ασθενειών.

Ορισμένες έρευνες υποστήριξαν αυτήν την ιδέα, αν και το μέγεθος του δείγματος ήταν μικρό και απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για την επικύρωση της υπόθεσης. Παραμένει ασαφές εάν το προστατευτικό αποτέλεσμα προκαλείται μόνο από την ποικιλομορφία ή από έναν ποικίλο πληθυσμό που περιλαμβάνει συγκεκριμένους οργανισμούς που είναι απαραίτητοι για την ανάπτυξη του ανοσοποιητικού συστήματος.

Το εμβρυϊκό ανοσοποιητικό σύστημα έχει συγκριθεί με έναν υπολογιστή που είναι εξοπλισμένος με προγράμματα αλλά στερείται σημαντικών δεδομένων. Καθώς τα άτομα προοδεύουν κατά τη διάρκεια της κύησης και της βρεφικής ηλικίας, εκτίθενται φυσικά σε διάφορους διαφορετικούς οργανισμούς για να συμπληρώσουν τη βάση δεδομένων τους με οργανισμούς που μπορούν να αναγνωριστούν από το ανοσοποιητικό σύστημα. Αυτό τους επιτρέπει να αναγνωρίζουν γνωστούς και επιβλαβείς παράγοντες και να εκδηλώνουν αλλεργική απόκριση όπως κρίνεται απαραίτητο.

Αλλεργική νόσος

Η υπόθεση της μικροβιακής ποικιλότητας παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς φαίνεται πιθανό ότι η έλλειψη ποικιλομορφίας μπορεί να συνδέεται με αυξημένη συχνότητα εμφάνισης αλλεργικών ασθενειών. Τα συγκεκριμένα στάδια της ζωής θεωρούνται τα πιο σημαντικά σημεία όσον αφορά την ανάπτυξη αλλεργιών. Αυτά περιλαμβάνουν:

• Πρώιμη ανάπτυξη.
• Μεταγενέστερο μέρος της εγκυμοσύνης.
• Οι πρώτες μέρες και μήνες της βρεφικής ηλικίας.

Για το λόγο αυτό, είναι σημαντικό η μικροβιακή έκθεση να διατηρείται για εκτεταμένη χρονική περίοδο που καλύπτει αυτά τα κρίσιμα στάδια της ζωής. Μάλιστα, υπάρχουν κάποιες έρευνες που υποδηλώνουν ότι η κολπική γέννηση έχει προστατευτική δράση ενάντια στην ανάπτυξη αλλεργικής νόσου. Υποτίθεται ότι αυτό μπορεί να συνδέεται με τη μετάβαση της φυσικής χλωρίδας που μεταδίδεται από τη μητέρα στο βρέφος κατά τη γέννα.

Αντίθετα, τα βρέφη που γεννιούνται με καισαρική τομή είναι πιο πιθανό να επηρεαστούν από αλλεργίες. Ωστόσο, έχει αποδειχθεί από καιρό ότι ο θηλασμός συμβάλλει στη μείωση του κινδύνου αλλεργιών για όλα τα μωρά, ανεξάρτητα από τον τρόπο τοκετού. Πέρα από τη γέννηση και μέχρι τα πρώτα χρόνια της παιδικής ηλικίας, η επίδραση της μικροβιακής έκθεσης που απαιτείται για τα βέλτιστα αποτελέσματα παραμένει άγνωστη.