Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!Αφιέρωμα στην ατοπική δερματίτιδα και τη φροντίδα των βρεφών και των παιδιών πραγματοποιεί το healthweb.gr και η διαδικτυακή εκπομπή Opinion Health με την συμμετοχή της Παιδιάτρου Όλγας Τζέτζη και Πρόεδρος της Ένωσης Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων Βορείου Ελλάδας καθώς και της κ. Ελευθερίας Χριστοπούλου, η οποία είναι μητέρα δύο παιδιών με Aτοπική δερματίτιδα.
Η ατοπική δερματίτιδα ανήκει σε ένα σύνολο παθήσεων του δέρματος, τις οποίες χαρακτηρίζει η χρόνια φλεγμονή και το έκζεμα. Όταν το βρέφος και ένα παιδί υποφέρουν από έκζεμα, επηρεάζεται όλη η οικογένεια τόσο συναισθηματικά όσο και στην καθημερινότητά της.
Κυρία Τζέτζη, ας ξεκινήσουμε τα βασικά. Τι είναι η τοπική δερματίτιδα και το έκζεμα;
Η ατοπική δερματίτιδα ή αλλιώς έκζεμα περιλαμβάνει τη λέξη ατοπία. Όταν ακούμε ατοπία έρχεται στο μυαλό μας η αλλεργία, γιατί η ατοπία σημαίνει αλλεργική προδιάθεση. Πρόκειται για μία χρόνια δερματική κατάσταση, χρόνια πάθηση του δέρματος θα έλεγα, που χαρακτηρίζεται από την ξηροδερμία, από το κόκκινο δέρμα που σημαίνει φλεγμονή και από την έντονη φαγούρα, δηλαδή τον κνησμό.
Και ποια είναι η αιτία της ατοπικής δερματίτιδας;
Καταρχήν ,επειδή, απευθυνόμαστε κυρίως σε γονείς, θα πρέπει να ξέρουν οι γονείς ότι στην ατοπική δερματίτιδα αυτό το οποίο «πάσχει» είναι ο επιδερμικός φραγμός. Τι σημαίνει αυτό; Η ανώτερη στιβάδα του δέρματος, η επιδερμίδα, είναι στα παιδιά αυτά ελαφρώς διαφορετική με την έννοια ότι υπάρχει λιγότερη φιλαγκρίνη, μια πρωτεΐνη που έχει να κάνει με τον επιδερμικό φραγμό. Αυτό σημαίνει ότι το δέρμα δεν μπορεί να συγκρατήσει τόσο πολύ νερό, με αποτέλεσμα να έχουμε ξηρότητα του δέρματος και όλες τις επακόλουθες καταστάσεις που προκαλούνται. Η αιτιολογία είναι μικτή, επειδή σε όλα τα νοσήματα παίζει πολύ σημαντικό ρόλο το γονιδίωμά μας. Δηλαδή υπάρχει πάντοτε γενετική προδιάθεση και αυτό συμβαίνει στην ατοπική δερματίτιδα, διότι βλέπουμε ότι περίπου τα μισά από τα παιδιά που παρουσιάζουν ατομική δερματίτιδα έχουν οικογενειακό ιστορικό ατοπίας, ατοπικής δερματίτιδας ή άλλης δερματικής εκδήλωσης στην οικογένεια, στους γονείς ή στα αδελφάκια τους. Αλλά για να εκδηλωθεί η ατοπική δερματίτιδα θα πρέπει να υπάρχουν διάφοροι εκκλητικοί παράγοντες που είναι συνήθως ερεθιστικοί παράγοντες περιβάλλοντος, είτε μιλάμε σε αυτή την περίπτωση για αρώματα, για μαλακτικό ρούχων, για απορρυπαντικό, για τρίχωμα ζώων, για άλλα αλλεργιογόνα όπως είναι η σκόνη, ή ακόμη στα μεγαλύτερα παιδιά και στους εφήβους μπορεί ο εκκλητικός παράγοντας να είναι μία συναισθηματική κατάσταση στρες. Αυτό το βλέπουμε πολύ και στους ενήλικες.
Και σε ποιες ηλικίες παρουσιάζεται η ατοπική δερματίτιδα;
- Η ατοπική δερματίτιδα, ευχαριστώ για την ερώτηση, συνήθως πρωτοπαρουσιάζεται στα βρέφη μέχρι την ηλικία των 6 μηνών. Συνήθως όμως μετά την ηλικία των 2 μηνών. Οπότε μπορούμε να έχουμε ατομική δερματίτιδα στα βρέφη, μπορούμε να έχουμε στα παιδιά και στο πλείστο των περιπτώσεων η ατοπική δερματίτιδα υποχωρεί πριν την εφηβεία. Μπορεί όμως να εξακολουθήσει να υπάρχει και στην εφηβεία και να υπάρχει και στην ενήλικη ζωή.
Κυρία Τζέτζη, ποια είναι τα συμπτώματα της ατοπικής δερματίτιδας στις διάφορες ηλικιακές ομάδες και σε ποια σημεία εμφανίζεται;
Το σύμπτωμα είναι το δερματικό εξάνθημα. Το ξηρό δέρμα είναι βασική προϋπόθεση για να ονομάσουμε ένα δέρμα ατοπικό και από κει και πέρα είναι ανάλογα με την ηλικία και ανάλογα με την εποχή του έτους. Συνήθως στα βρεφάκια το χαρακτηριστικό εξάνθημα εμφανίζεται σαν κόκκινα και ξηρά μάγουλα, τα οποία μπορεί να έχουν και εκδορές λόγω του κνησμού που προαναφέραμε στα μαγουλάκια του βρέφους, στο τριχωτό της κεφαλής και μπορεί και γύρω γύρω από τα χείλη περιστοματικά. Στα μεγαλύτερα παιδιά συνήθως συναντάται το εξάνθημα στις καμπτικές και εκτατικές επιφάνειες των άκρων, για να γίνουμε έτσι λίγο πιο λαϊκοί – πίσω από τα γόνατα, στους αγκώνες καθώς και στα σημεία που πιάνουν υγρασία, όπως για παράδειγμα στο λαιμό των παιδιών. Στις μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες, δηλαδή στους εφήβους και στους ενήλικες, συναντάται κυρίως στην άκρα χείρα. Είναι δηλαδή πιο έντονο ανάμεσα από τα δάχτυλα.
Κυρία Χριστοπούλου, όταν ένα βρέφος και ένα παιδί υποφέρουν από έκζεμα επηρεάζεται φαντάζομαι όλη η οικογένεια τόσο συναισθηματικά όσο και στην καθημερινότητα. Εσείς το βιώνετε αυτό ή το έχετε βιώσει;
Ναι. Εγώ όπως είπατε και εσείς έχω 2 παιδιά: το ένα είναι 5 χρόνων και το άλλο είναι 11 μηνών. Έχουν και τα 2 ατοπική δερματίτιδα, ωστόσο είναι ευτυχώς ήπιας μορφής. Παρόλα αυτά όμως η κατάσταση αυτή επηρεάζει την καθημερινότητά μας, καθώς είναι μία χρόνια νόσος και απαιτεί συνεχή προσοχή και καθημερινή φροντίδα. Αυτό κάποιες φορές μπορώ να πω ότι γίνεται και εξαντλητικό, ιδιαίτερα όταν έχεις να κάνεις με ένα μικρό παιδί και πρέπει να του εφαρμόσεις μια ρουτίνα κάθε μέρα και επίσης έχουμε στο μυαλό μας πράγματα συνεχώς που πρέπει να αποφεύγουμε έτσι ώστε να μην επηρεάσουμε τη νόσο. Όπως παράδειγμα είπε και η κυρία Τζέτζη προηγουμένως πρέπει να αγοράζουμε συγκεκριμένο μαλακτικό ρούχων ή παράδειγμα, να φροντίζω συνέχεια τα νύχια των παιδιών να είναι κομμένα έτσι ώστε να μην τραυματίζονται αν έχουν φαγούρα, τέτοιου είδους πράγματα τα οποία είναι αγχωτικά.
Άρα η καθημερινή ρουτίνα φροντίδας ποια είναι, για περιγράψτε μας;
Όπως μας έχει συστήσει ο παιδίατρος, χρειάζεται καλή ενυδάτωση 3 φορές την ημέρα με την ανάλογη ενυδατική κρέμα. Το μπάνιο γίνεται πάντα με κατάλληλο προϊόν, ωστόσο δεν πρέπει να γίνονται συχνά μπάνια. Όταν λέω μπάνια, εννοώ να αφήνουμε το παιδί να μουλιάζει και να παίζει μέσα με τις ώρες. Αν χρειάζεται το παιδί να πλυθεί, γίνεται ένα γρήγορο ντουζάκι και εφαρμόζουμε πάλι την ενυδατική κρέμα μετά. Αυτή είναι η ρουτίνα, ωστόσο υπάρχουν περιπτώσεις που το εξάνθημα μπορεί να είναι σε έξαρση, οπότε τότε θα πρέπει να εφαρμόσουμε κάποιες κρέμες που μέσα έχουν κορτιζόνη.
Κυρία Τζέτζη, τι θα πρέπει να ξέρουν οι γονείς των παιδιών με ατοπική δερματίτιδα σχετικά με την καθημερινή φροντίδα του δέρματος;
Η ατοπική δερματίτιδα είναι ένα νόσημα το οποίο έχει εξάρσεις και υφέσεις. Τώρα μιλάμε στην κατάλληλη περίοδο γιατί διανύουμε τον χειμώνα και η ατοπική δερματίτιδα εμφανίζει εξάρσεις τον χειμώνα και ύφεση το καλοκαίρι. Να έχουν οι γονείς υπόψη στην επίσης ότι οι απότομες μεταβολές της θερμοκρασίας και της υγρασίας επιδεινώνουν το έκζεμα και σε σχέση με το καλοκαίρι ο ήλιος δεν επιδεινώνει το έκζεμα, αλλά χρειάζεται προσοχή λόγω της υπεριώδους ακτινοβολίας. Από κει και πέρα, ως παιδίατροι οφείλουμε να εκπαιδεύσουμε το γονιό που τα παιδιά του πάσχουν από ατοπική δερματίτιδα. Να του πούμε 2 βασικά πράγματα και να τον ενισχύσουμε και ψυχολογικά κάποιες φορές όπως μας περιέγραψε εδώ και η κυρία Χριστοπούλου. Να έχει να έχει ο γονιός σταθερή ρουτίνα φροντίδας του δέρματος. Η ρουτίνα αυτή, πέρα από το όχι συχνό πλύσιμο, κάτι το οποίο είναι πολλές φορές δύσκολο να το διαχειριστούμε με το γονιό, γιατί θα πω ότι η Ελληνίδα μάνα έχει αυτή την τάση ειδικά στο βρεφάκι θέλει κάθε μέρα να το κάνει μπανάκι, οπότε δίνουμε αυτή την απλή οδηγία.
• Το ντουζάκι του παιδιού κάθε μέρα μπορεί να γίνει και να μην μουλιάζει για να μην χαλάει ο επιδερμικός φραγμός, όπως είπαμε προηγουμένως. Συνήθως χρησιμοποιούμε bath oil στις περιπτώσεις ατοπικής δερματίτιδας για να ενισχύονται τα λιπίδια του επιδερμικού φραγμού. Πολύ σημαντικό αμέσως με το ειδικό προϊόν το σαμπουάν και αφρόλουτρο. Αμέσως μετά το μπάνιο να μην τρίβουμε με πετσετούλα το δέρμα αλλά να το ταμπονάρουμε, έτσι ώστε να διατηρείται η υγρασία του και η αμέσως επάλειψη της εντατικής κρεμούλας. Να πω εδώ ότι όταν είναι πιο κρεμώδης η υφή της ενυδατικής είναι καλύτερο αυτό για το δέρμα, αλλά φανταστείτε το καλοκαίρι μερικά δερματάκια δεν ανέχονται τόσο πολύ την πηκτή υφή. Οπότε χρησιμοποιούμε πάλι ειδικά σκευάσματα ενυδατικών κρεμών, τα οποία είναι πιο λεπτόρρευστα .
Ποια είναι τα προϊόντα για την σωστή φροντίδα της ατοπικής δερματίτιδας;
Όταν δεν έχουμε έξαρση της ατοπικής δερματίτιδας , είναι ενυδατικό γαλάκτωμα σώματος, κρέμα σώματος, ενυδατική, κυκλοφορούν πάρα πολλά στην αγορά και τα πιο πολλά από αυτά έχουν μέσα και βιταμίνη Ε. Περιέχουν πολλά λιπίδια για τον επιδερμικό φραγμό και είναι άοσμα, γιατί είπαμε ότι το άρωμα είναι ερεθιστικός παράγοντας για την πρόκληση της δερματίτιδας και είναι κατάλληλα σχεδιασμένα για τη διατήρηση του ph του δέρματος. Θα πρέπει να θυμούνται οι γονείς να τα εφαρμόζουν πολλές φορές την ημέρα. Αυτό συμβαίνει όταν είμαστε σε ύφεση. Όταν είμαστε σε έξαρση, δηλαδή όταν το εξάνθημα γίνεται πιο έντονο, εκεί υπάρχει ο κίνδυνος για συχνό ξύσιμο επειδή είναι κνησμώδες το εξάνθημα. Υπάρχει ο κίνδυνος να εισχωρήσουν μικρόβια και να προκληθεί μικροβιακή μόλυνση. εκεί συστήνουμε τοπική θεραπεία με φαρμακευτικές ουσίες που περιέχουν μέσα κορτιζόνη. Εδώ καλούμαστε πολλές φορές να αντιμετωπίσουμε την κορτιζονοφοβία των γονιών.
• Ο σχεδιασμός της θεραπείας έγκειται στον γιατρό και όταν πρόκειται να χρησιμοποιήσουμε κρέμα με κορτιζόνη μειώνουμε σταδιακά την συχνότητα, έτσι ώστε να έχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα και να μην αγχώνουμε και τον γονιό. Όταν είναι πολύ έντονη η έξαρση και το εξάνθημα είναι πάρα πολύ δύσκολο, συνεργαζόμαστε με τον Δερματολόγο ενίοτε για την κατάλληλη θεραπεία. Και υπάρχουν διάφορα άλλα φαρμακευτικά σκευάσματα, τα οποία θεωρώ ότι δεν είναι του παρόντος.
Κυρία Χριστοπούλου, εσείς ως μητέρα 2 παιδιών που έχουν ατοπική δερματίτιδα, θεωρείτε ότι η εκπαίδευση που έχετε πάρει από τον Παιδίατρο είναι αρκετή; Θα θέλετε να περιλαμβάνει κάτι περισσότερο;
Έχω πάρει σωστή εκπαίδευση, απλά το λέω για να ενημερώσω και τους υπόλοιπους γονείς που ακούν την εκπομπή, αυτό που μου φάνηκε πολύ χρήσιμο είναι κάποιες πρακτικές συμβουλές αντιμετώπισης της ατοπικής δερματίτιδας και για να μην ζαλίζω συνεχώς τον παιδίατρο να τον ρωτάω τι να κάνω σε κάθε περίπτωση, αλλά και για να μπορώ να δρω άμεσα σε κάθε περίπτωση και να αντιμετωπίζω την κατάσταση.
Οι πρακτικές συμβουλές περιλαμβάνουν τα εξής: Αυτά που αναφέραμε προηγουμένως, ποια είναι η καθημερινή ρουτίνα για να φροντίζω το παιδί μου; Ποιοι είναι οι ερεθιστικοί παράγοντες που μπορεί να προκαλέσουν έξαρση, ώστε να μπορώ εγώ να αποφύγω αυτούς τους παράγοντες; Ποιες είναι οι εικόνες του δέρματος, για να μπορώ να καταλάβω αν υπάρχει μόλυνση στο δέρμα, να μπορώ δηλαδή να αναγνωρίζω αν υπάρχει μόλυνση; Πότε θα έχω έξαρση, δηλαδή να δω το εξάνθημα και να καταλάβω ότι τώρα υπάρχει έξαρση και να εφαρμόσω τις κατάλληλες κρέμες με κορτιζόνη που αναφέραμε προηγουμένως και κάποια tips ίσως που θα μπορούσε να μου πει ο Παιδίατρος, όπως το να κόβω τα νύχια του παιδιού μου συνεχώς για να μην τραυματίζεται σε περίπτωση που έχει φαγούρα.
Κυρία Τζέτζη, πώς συνδυάζεται η ατοπική δερματίτιδα με άλλα δερματικά νοσήματα;
Η ατοπική δερματίτιδα όπως είπαμε προηγουμένως περιλαμβάνει τον όρο ατοπία, συνδυάζεται όχι μόνο με δερματικά, συνδυάζεται γενικότερα με άλλες αλλεργικές καταστάσεις. Να πούμε εδώ στις μαμάδες που μας ακούν ότι σχεδόν τα μισά παιδιά με έκζεμα πάσχουν επίσης από αλλεργικό βρογχικό άσθμα ή αλλεργική ρινίτιδα ή και τα 2. Αυτά στην διεθνή βιβλιογραφία ανήκουν στην ομάδα που λέγεται atopic march, όλες αυτές οι καταστάσεις. Επίσης το 30% των παιδιών με έκζεμα εμφανίζουν αλλεργία σε 1-2 τροφές. Συνήθως μιλάμε για γάλα, αυγά, ξηρούς καρπούς, ψάρι, με επιδείνωση του εκζέματος. Να πούμε όμως εδώ ότι η ίδια η τροφή δεν προκαλεί έκζεμα. Μπορεί όμως αν έχει το παιδί αλλεργία στην τροφή να έχει επιδείνωση του εκζέματός του. Σε σχέση με άλλα δερματικά νοσήματα που με ρωτήσατε, το ανέφερε και η κυρία Χριστοπούλου, ο γονιός οφείλει και θέλει να γνωρίζει πότε έχει μολυνθεί το εξάνθημα της ατομικής δερματίτιδας.
• Να πούμε εδώ 2 tips: Όταν βλέπετε ότι αλλάζει το δερματάκι και έχει κάποιες κιτρινωπές βλάβες πάνω του ή έχει διαπύηση, δηλαδή βγαίνει υγρό από το έκζεμα, Θα πρέπει ο γονιός να υποψιαστεί την ετοιμόλυνση του εκζέματος συνήθως από μικρόβια όπως ο σταφυλόκοκκος και ο στρεπτόκοτόκοκκος.
• Σε αυτή την περίπτωση οπωσδήποτε να απευθυνθεί στον Παιδίατρο για να μπορέσει να κάνει τη διάγνωση του μολυσμένου δέρματος και να δώσει την κατάλληλη θεραπεία. Γιατί σε αυτή την περίπτωση μιλάμε για αντιβιοτική θεραπεία.
Να κάνω και ένα μικρό σχόλιο εδώ, γιατί πολλοί γονείς ρωτάνε το έκζεμα, καθώς η ατοπική δερματίτιδα δεν είναι μεταδοτικό. Αν όμως επιμολυνθεί το δερματάκι του παιδιού τότε μεταδίδει.
Πολύ ωραία, κυρία Τζέτζη, κυρία Χριστοπούλου, να σας ευχαριστήσω θερμά.
