Ελονοσία: Η ανάλυση δεδομένων από περισσότερους από 6.800 ασθενείς που βρίσκονταν σε 16 χώρες υποστήριξε την ανάγκη αύξησης της δόσης του αντιελονοσιακού φαρμάκου πριμακίνη στις χώρες που ενδημεί η ελονοσία. Τα αποτελέσματα αυτά περιγράφονται λεπτομερώς σε δύο μελέτες που δημοσιεύθηκαν πρόσφατα στο περιοδικό Λοιμώδεις Ασθένειες The Lancet (The Lancet Infectious Diseases) οι οποίες εξέτασαν την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια των δόσεων πριμακίνης που χρησιμοποιούνται για την πρόληψη της υποτροπής της ελονοσίας από Πλασμώδιο vivax (Plasmodium vivax) (P. vivax).
Με επικεφαλής τον ανώτερο ερευνητή της Σχολής Ερευνών Υγείας Menzies (Menzies), Δρ Rob Commons και τη βιοστατιστικολόγο του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης, Δρ Megha Rajasekhar, η έρευνα αυτή αποτελεί μέρος μιας διεθνούς συνεργασίας εμπειρογνωμόνων σε θέματα ελονοσίας από το Παγκόσμιο Δίκτυο Ανθεκτικότητας στην Ελονοσία (WWARN). Η μελέτη μέτρησης της αποτελεσματικότητας διαπίστωσε ότι η αύξηση της δόσης της πριμακίνης από 3,5mg/kg σε 7mg/kg μείωσε στο μισό τις υποτροπές ελονοσίας, με περιορισμένο αντίκτυπο στα γαστρεντερικά συμπτώματα. Η δεύτερη μελέτη εξέτασε την ασφάλεια αυτής της δοσολογίας, με παρόμοιους κινδύνους που διαπιστώθηκαν μεταξύ των διαφορετικών δοσολογικών σχημάτων πριμακίνης. Η πριμακίνη είναι ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται για περισσότερα από 60 χρόνια για να στοχεύει τα παράσιτα της ελονοσίας στο ήπαρ και να εμποδίζει τη συνέχιση της λοίμωξης. Τα αποτελέσματα των συνδυασμένων μελετών αυξάνουν σημαντικά την κατανόηση της καλύτερης δόσης πριμακίνης για την πρόληψη των υποτροπών της ελονοσίας. Η ελονοσία από πλασμώδιο P. vivax προσβάλλει περισσότερους από 7 εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο, κυρίως σε ολόκληρη την Αμερική, την Αφρική και την περιοχή Ασίας-Ειρηνικού. Θέτει σε κίνδυνο μόλυνσης το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού. Μόλις μολυνθεί, ο P. vivax μπορεί να κρυφτεί στο ήπαρ για μεγάλα χρονικά διαστήματα πριν επανεμφανιστεί και προκαλέσει υποτροπή της ελονοσίας. Τα ευρήματα γύρω από την ασφάλεια του υψηλότερου σχήματος πριμακίνης έχουν τη δυνατότητα να ανοίξουν τον δρόμο για την ευρεία εφαρμογή αποτελεσματικής θεραπείας της ελονοσίας. Η αύξηση της δόσης της πριμακίνης θα μπορούσε να έχει σημαντικό αντίκτυπο στη μείωση των υποτροπών της ελονοσίας P. vivax, καθώς και των θανάτων και της μετάδοσης της ελονοσίας. Ο επικεφαλής ερευνητής και κύριος συν-συγγραφέας, δρ Rob Commons, δήλωσε: “Αυτές οι σημαντικές εργασίες υπογραμμίζουν ότι χρησιμοποιούμε την πριμακίνη σε μη βέλτιστη δόση εδώ και αρκετές δεκαετίες. Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι η χρήση υψηλότερης δόσης πριμακίνης μπορεί να μειώσει τις υποτροπές ελονοσίας κατά 50% και πλέον. Οι περισσότερες χώρες χρησιμοποιούν σήμερα χαμηλότερη δόση. “Τα αποτελέσματά μας δείχνουν τον αντίκτυπο που θα μπορούσε να έχει η αύξηση της δόσης στην πρόληψη της υποτροπής της ελονοσίας από τους ανθρώπους. Αυτό απαντά σε ένα ερώτημα που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει επισημάνει ως βασική ερευνητική προτεραιότητα προς επίλυση”.
Η βιοστατιστικολόγος και επικεφαλής συν-συγγραφέας του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης, Dr. Megha Rajasekhar, δήλωσε: “Το δεύτερο μέρος της μελέτης επιβεβαιώνει ότι η αυξημένη δόση είναι ασφαλής σε ασθενείς που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο υποτροπής της ελονοσίας. Γνωρίζουμε ότι σε ασθενείς με γενετική ανεπάρκεια του ενζύμου αφυδρογονάση της γλυκόζης-6-φωσφορικών -γνωστή ως ανεπάρκεια G6PD- το φάρμακο πριμακίνη μπορεί να προκαλέσει αιμόλυση ή καταστροφή των ερυθρών αιμοσφαιρίων. “Οι κλινικοί ιατροί ανησυχούσαν ότι οι υψηλότερες δόσεις του φαρμάκου θα προκαλούσαν παρενέργειες σε άτομα χωρίς αυτή τη γενετική ανεπάρκεια, αλλά οι μελέτες μας έδειξαν ότι οι υψηλότερες δόσεις ήταν ασφαλείς για αυτή την ομάδα. Νέες εξετάσεις είναι πλέον διαθέσιμες για τον έλεγχο των ασθενών για ανεπάρκεια G6PD, και αυτό θα επιτρέψει την ασφαλή συνταγογράφηση υψηλότερων δόσεων, προλαμβάνοντας την ελονοσία και επιταχύνοντας την εξάλειψή της”. Ο διευθυντής του Παγκόσμιου Δικτύου Ανθεκτικότητας στην Ελονοσία (WorldWide Antimalarial Resistance Network) (WWARN), καθηγητής Philippe Guérin, δήλωσε: “Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης παρέχουν κρίσιμα στοιχεία που υποστηρίζουν τη βέλτιστη δόση πριμακίνης για τη ριζική θεραπεία της ελονοσίας από πλασμώδιο vivax. Η έρευνα αυτή αποτελεί ένα εξαιρετικό παράδειγμα της συνεργασίας της ερευνητικής κοινότητας για την ελονοσία και αποδεικνύει πώς η επαναχρησιμοποίηση δεδομένων μπορεί να αποτελέσει την αιχμή του δόρατος για τη δημιουργία νέων επιστημονικών γνώσεων”.