Ο Sam Srisatta, ένας 20χρονος φοιτητής κολεγίου στη Φλόριντα, πέρασε έναν μήνα ζώντας σε ένα κρατικό νοσοκομείο εδώ το περασμένο φθινόπωρο, παίζοντας βιντεοπαιχνίδια και επιτρέποντας στους επιστήμονες να καταγράφουν κάθε μερίδα φαγητού που έμπαινε στο στόμα του. Από μεγάλα μπολ με σαλάτες μέχρι πιατέλες με κεφτεδάκια και σάλτσα σπαγγέτι, ο Σρισάτα ξεκίνησε μια διατροφική μελέτη με στόχο την κατανόηση των επιπτώσεων στην υγεία των υπερεπεξεργασμένων τροφίμων, που πλέον αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 70% της προσφοράς τροφίμων στις ΗΠΑ.
«Σήμερα το μεσημεριανό μου ήταν κοτομπουκιές, μερικά πατατάκια, λίγο κέτσαπ», είπε ο Srisatta, ένας από τους τρεις δωδεκάδες συμμετέχοντες πλήρωσαν 5.000 δολάρια ο καθένας για να αφιερώσουν 28 ημέρες από τη ζωή τους στην επιστήμη. «Ήταν αρκετά ικανοποιητικό». Η εξέταση του τι ακριβώς έκανε αυτά τα ψήγματα τόσο ικανοποιητικά είναι ο στόχος της πολυαναμενόμενης έρευνας με επικεφαλής τον ερευνητή διατροφής του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας, Kevin Hall. «Αυτό που ελπίζουμε να κάνουμε είναι να καταλάβουμε ποιοι είναι αυτοί οι μηχανισμοί, ώστε να κατανοήσουμε καλύτερα αυτή τη διαδικασία», είπε ο Χολ.
Η μελέτη του Hall βασίζεται σε μετρήσεις ασθενών 24 ώρες το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα, και όχι σε δεδομένα που αναφέρουν οι ίδιοι, για να διερευνήσει εάν τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα αναγκάζουν τους ανθρώπους να τρώνε περισσότερες θερμίδες και να παχύνουν, οδηγώντας ενδεχομένως σε παχυσαρκία και άλλα καλά τεκμηριωμένα προβλήματα υγείας. Και, αν το κάνουν, πώς; Σε μια εποχή που ο υπουργός Υγείας Robert F. Kennedy Jr. έχει θέσει τη διατροφή και τις χρόνιες ασθένειες βασική προτεραιότητα, οι απαντήσεις δεν μπορούν να δοθούν αρκετά σύντομα.
Ο Κένεντι έχει επανειλημμένα στοχεύσει τα επεξεργασμένα τρόφιμα ως τον κύριο ένοχο πίσω από μια σειρά ασθενειών που ταλαιπωρούν τους Αμερικανούς, ιδιαίτερα τα παιδιά. Ορκίστηκε σε μια ακρόαση για την επιβεβαίωση της Γερουσίας να επικεντρωθεί στην αφαίρεση τέτοιων τροφών από τα σχολικά γεύματα για τα παιδιά επειδή «τα αρρωσταίνουν». Τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα έχουν εκραγεί στις ΗΠΑ και αλλού τις τελευταίες δεκαετίες, καθώς αυξάνονται και τα ποσοστά παχυσαρκίας και άλλων ασθενειών που σχετίζονται με τη διατροφή.
Τα τρόφιμα, τα οποία συχνά έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, νάτριο και ζάχαρη, είναι συνήθως φθηνά, μαζικής παραγωγής και περιέχουν πρόσθετα χρώματα και χημικές ουσίες που δεν υπάρχουν σε μια οικιακή κουζίνα. Σκεφτείτε ζαχαρούχα δημητριακά και πατατάκια, κατεψυγμένες πίτσες, αναψυκτικά και παγωτά. Μελέτες έχουν συνδέσει τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα με αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, αλλά αν πρόκειται για την πραγματική επεξεργασία των τροφών -και όχι για τα θρεπτικά συστατικά που περιέχουν ή κάτι άλλο- παραμένει αβέβαιο.
Μια μικρή ανάλυση του 2019 από τον Hall και τους συνεργάτες του διαπίστωσε ότι τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα οδήγησαν τους συμμετέχοντες να καταναλώνουν περίπου 500 θερμίδες την ημέρα περισσότερες από ό,τι όταν έτρωγαν μια αντίστοιχη δίαιτα με μη επεξεργασμένα τρόφιμα. Η νέα μελέτη στοχεύει να επαναλάβει και να επεκτείνει αυτήν την έρευνα – και να δοκιμάσει νέες θεωρίες σχετικά με τις επιπτώσεις των υπερεπεξεργασμένων τροφίμων.
Το ένα είναι ότι ορισμένα από τα τρόφιμα περιέχουν ακαταμάχητους συνδυασμούς συστατικών – λίπος, ζάχαρη, νάτριο και υδατάνθρακες – που προκαλούν τους ανθρώπους να τρώνε περισσότερο. Το άλλο είναι ότι τα τρόφιμα περιέχουν περισσότερες θερμίδες ανά μπουκιά, καθιστώντας δυνατή την κατανάλωση περισσότερων χωρίς να το καταλάβετε. Το να πειράξουμε αυτές τις απαντήσεις απαιτεί την προθυμία εθελοντών όπως ο Srisatta και την τεχνογνωσία των ειδικών σε θέματα υγείας και διατροφής που εντοπίζουν, συλλέγουν και αναλύουν τα δεδομένα πίσω από την εκτιμώμενη μελέτη πολλών εκατομμυρίων δολαρίων.
Κατά τη διάρκεια του μήνα του στο NIH, ο Srisatta φορούσε οθόνες στον καρπό, τον αστράγαλο και τη μέση του για να παρακολουθεί κάθε του κίνηση και έδινε τακτικά έως και 14 φιαλίδια αίματος. Μια φορά την εβδομάδα περνούσε 24 ώρες μέσα σε έναν μεταβολικό θάλαμο, ένα μικροσκοπικό δωμάτιο εξοπλισμένο με αισθητήρες για να μετρήσει πώς το σώμα του χρησιμοποιούσε τροφή, νερό και αέρα. Του επετράπη να βγει έξω, αλλά μόνο με επίβλεψη για να αποφευχθούν τυχόν παράξενα σνακ. «Δεν νιώθω τόσο άσχημα», είπε.
Μπορούσε να φάει όσο πολύ ή λίγο ήθελε. Τα γεύματα που πήγαιναν στο δωμάτιό του τρεις φορές την ημέρα ήταν σχεδιασμένα για να ανταποκρίνονται στις ακριβείς απαιτήσεις της μελέτης, είπε η Sara Turner, η διαιτολόγος του NIH που σχεδίασε το διατροφικό πρόγραμμα. Στο υπόγειο του κτιρίου του NIH, μια ομάδα μέτρησε προσεκτικά, ζύγισε, έκοψε και μαγείρεψε τα τρόφιμα πριν τα στείλει στη Σρισάτα και σε άλλους συμμετέχοντες.