Εντολή για κατάρτιση σχεδίου το οποίο θα επιτρέψει την «εθελούσια αποχώρηση» κατοίκων από τη λωρίδα της Γάζας, έδωσε σήμερα Πέμπτη (6/2) ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ, Ίσραελ Κατς στον στρατό, σύμφωνα με ισραηλινά ΜΜΕ.
Συγκεκριμένα, η διαταγή στον απόηχο της ανακοίνωσης του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, που προκάλεσε σοκ, ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες σχεδιάζουν να αναλάβουν τον έλεγχο της Γάζας, να επανεγκαταστήσουν τους Παλαιστινίους που ζουν εκεί και να μεταμορφώσουν το έδαφος αυτό στη «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής».
«Καλωσορίζω το τολμηρό σχέδιο του προέδρου Τραμπ, στους κατοίκους της Γάζας θα πρέπει να δοθεί η ελευθερία να φύγουν και να μεταναστεύσουν, όπως γίνεται σε όλο τον κόσμο», δήλωσε ο Κατς, σύμφωνα με το ισραηλινό Channel 12.
Όταν ερωτήθηκε ποιος θα δεχθεί τους Παλαιστινίους, ο Κατς είπε ότι θα πρέπει να τους πάρουν χώρες που αντιτάχθηκαν στις ισραηλινές στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Γάζα.
«Χώρες όπως η Ισπανία, η Ιρλανδία, η Νορβηγία και άλλες, οι οποίες εκτόξευσαν κατηγορίες και ψευδείς ισχυρισμούς εναντίον του Ισραήλ για τις ενέργειές του στη Γάζα, είναι νομικά υποχρεωμένες να επιτρέψουν σε οποιονδήποτε κάτοικο της Γάζας να εισέλθει στα εδάφη τους», υποστήριξε ο ισραηλινός υπουργός.
Το σχέδιο του Κατς θα περιλάβει επιλογές εξόδου μέσω χερσαίων περασμάτων, καθώς και ειδικές ρυθμίσεις για αναχωρήσεις διά θαλάσσης και αέρος, μετέδωσε το Channel 12.
Άμεση αντίδραση της Ισπανίας – «Η γη των κατοίκων της Γάζας είναι η Γάζα»
Δεν πέρασε πολύ ώρα προτού έρθει αντίδραση από την Ισπανία στα όσα υποστήριξε ο ισραηλινός υπουργός Άμυνας.
Ειδικότερα, ο ισπανός υπουργός Εξωτερικών Χοσέ Μανουέλ Αλμπάρες απέρριψε τη δήλωση του Ίσραελ Κατς ότι η Ισπανία πρέπει να δεχθεί εκτοπισμένους Παλαιστινίους από τη Γάζα.
«Η γη των κατοίκων της Γάζας είναι η Γάζα και η Γάζα πρέπει να αποτελέσει τμήμα του μελλοντικού παλαιστινιακού κράτους», δήλωσε ο Αλμπάρες σε συνέντευξή του στον ισπανικό ραδιοσταθμό RNE.
Ριβιέρα η… Γάζα – Τα «φαραωνικά» σχέδια του Τραμπ σοκάρουν τη Μέση Ανατολή και τον κόσμο
Το έκανε και αυτό ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ: Δήλωσε ότι θέλει να καταλάβει τη Γάζα και να τη μετατρέψει σε «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής» όπου μπορούν να ζήσουν «οι άνθρωποι του κόσμου». Όλοι, δηλαδή, εκτός από Παλαιστίνιους. Όπως ήταν φυσικό, η πρόταση Τραμπ ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων.
Σύμφωνα με το σχέδιο του Τραμπ, οι Παλαιστίνιοι θα εκτοπίζονταν, πιθανότατα με τη βία, σε γειτονικές χώρες. Και η συμφωνία ακίνητης περιουσίας του αιώνα – αντιμετωπίζοντας τη Γάζα σαν να είναι το Ατλάντικ Σίτι – κινδυνεύει να ωθήσει τις ΗΠΑ σε έναν ακόμη αιώνιο πόλεμο.
Αυτός δεν θα ήταν ένας πόλεμος που πυροδοτείται από υψηλές φιλοδοξίες να φέρει τη δημοκρατία στη Μέση Ανατολή – θα ήταν μια σύγκρουση που τροφοδοτείται από τις φαντασιώσεις ενός μεγιστάνα real estate. Θα έκανε τις ΗΠΑ αναμφισβήτητα ακόμη μεγαλύτερο στόχο για κάθε επίδοξη ομάδα τζιχαντιστών και θα έριχνε ολόκληρη την περιοχή σε μεγαλύτερη αναταραχή, αποσταθεροποιώντας τους συμμάχους από το Κάιρο μέχρι το Ριάντ. Θα μπορούσε να παρασύρει τα αμερικανικά στρατεύματα στο έδαφος – κάτι που ο Τραμπ δεν έχει αποκλείσει – σε παρατεταμένες αστικές μάχες, προκαλώντας παγκόσμια καταδίκη και πιθανώς δίωξη, καθώς θα πρόκειται για εκκαθάριση Παλαιστίνιων με βίαιη μεταφορά πληθυσμού.
Όμως, όπως θα πρέπει να γνωρίζει οποιοσδήποτε κάνει σχέδια για ακίνητα, προτού απομακρυνθούν οι κάτοικοι και πιάσουν δουλειά οι κατασκευαστικές εταιρείες, υπάρχουν άλλα σοβαρότερα ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Σε αυτή την περίπτωση, η Αίγυπτος, η Ιορδανία και οι Άραβες του Κόλπου. Όπως ήταν αναμενόμενο, δεν εντυπωσιάζονται από τα σχέδια Τραμπ.
Η Σαουδική Αραβία και ο Νετανιάχου
Σε δήλωσή της, η Σαουδική Αραβία απέρριψε κατηγορηματικά τον εκτοπισμό των Παλαιστινίων από την προγονική τους γη και προειδοποίησε ότι δεν θα εξομαλύνει τις σχέσεις με το Ισραήλ χωρίς την ίδρυση ενός παλαιστινιακού κράτους. Είναι μια κίνηση που θα κατέστρεφε την ολοκλήρωση των Συμφωνιών του Αβραάμ – την αραβο-ισραηλινή διαδικασία ομαλοποίησης που ξεκίνησε ο Τραμπ κατά την πρώτη του θητεία και έχει προχωρήσει με ταχύτητα από το 2020.
Στην έκτακτη συνέντευξη Τύπου του Τραμπ για τη Γάζα που προκάλεσε αντιδράσεις, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου κάθισε στο πλευρό του και ο πρόεδρος των ΗΠΑ υποστήριξε ότι 1,8 εκατ. Παλαιστίνιοι που ζουν στη Γάζα πρέπει απλώς να μετακομίσουν σε γειτονικές χώρες με «ανθρωπιστικές καρδιές» και «μεγάλο πλούτο».
Όπως το βλέπουν το θέμα ο Τραμπ και ο Νετανιάχου, αλλάζουν το παράδειγμα για τη Μέση Ανατολή. Εγκαταλείπουν αυτό που επιχείρησε να επιτύχει κάθε πρόεδρος των ΗΠΑ από τον Τζίμι Κάρτερ – μια διευθέτηση μέσω διαπραγματεύσεων για μια λύση δύο κρατών – και την αντικαθιστούν με αυτό που οι Ισραηλινοί ακροδεξιοί πολιτικοί ήθελαν εδώ και χρόνια: Να απαλλαγούν από το «παλαιστινιακό πρόβλημα» με το να απαλλαγούν από τους Παλαιστίνιους.
Μπορεί όμως οποιοσδήποτε ηγέτης του Κόλπου να διακινδυνεύσει να διευκολύνει αυτό που, με όλες τις προθέσεις και σκοπούς, θα ισοδυναμούσε με εθνοκάθαρση και παραβίαση του διεθνούς δικαίου – για να μην αναφέρει κανείς την οργή που θα προκαλούσε στις δικές του «οδούς», θέτοντας σε κίνδυνο τα καθεστώτα τους;
Οι σαλαφιστές-τζιχαντιστές. εχθροί των βασιλικών οικογενειών του Κόλπου, θα άνοιγαν ένα τεράστιο πολιτικό κεφάλαιο με τον ξεριζωμό της Γάζας και όλους τους απόηχους του παρελθόντος εκτοπισμού, συμπεριλαμβανομένης της nakba (καταστροφής) – τη φυγή και την απέλαση περίπου 700.000 Παλαιστινίων το 1948.
Στην ομιλία του, ο Τραμπ ανέφερε την Αίγυπτο και την Ιορδανία ως πιθανούς προορισμούς για τους εκτοπισμένους Παλαιστίνιους. Ωστόσο, τόσο ο Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι της Αιγύπτου όσο και ο βασιλιάς της Ιορδανίας Αμπντάλα έχουν επανειλημμένα αντιταχθεί στο σχέδιο του Τραμπ να επανεγκαταστήσει Παλαιστίνιους από τη Λωρίδα της Γάζας στις χώρες τους. Μάλιστα, τον έχουν επίσης προειδοποιήσει από την πρώτη του κιόλας εβδομάδα στην εξουσία, όταν ο Τραμπ δήλωσε στους δημοσιογράφους: «Βοήθησα πολύ [τον Σίσι] και ελπίζω να μας βοηθήσει. Νομίζω ότι θα δεχτεί Παλαιστίνιους από τη Γάζα και πιστεύω ότι ο βασιλιάς της Ιορδανίας θα κάνει το ίδιο».
Η Αμερικανική βοήθεια σε Αίγυπτο και Ιορδανία
Η κυβέρνηση Τραμπ πιέζει το Κάιρο και το Αμμάν, απειλώντας να περικόψει την αμερικανική βοήθεια, καθώς και οι δύο χώρες εξαρτώνται άμεσα από αυτήν. Χωρίς βοήθεια θα αναγκάζονταν να εισαγάγουν μέτρα λιτότητας, διακινδυνεύοντας πολιτικές και οικονομικές αναταραχές. Μόλις την περασμένη εβδομάδα, ο Τραμπ άφησε να εννοηθεί τη μόχλευση που αισθάνεται ότι έχει: «Θα το κάνουν. Θα το κάνουν… Κάνουμε πολλά για αυτούς, και θα το κάνουν», δήλωσε ο Αμερικανός πρόεδρος.
Αλλά μέχρι στιγμής, οι υπαινιγμοί οικονομικού εκβιασμού δεν έχουν αποδώσει. Ο Αιγύπτιος ηγέτης επανέλαβε την απόρριψή του για την επανεγκατάσταση Παλαιστινίων στη χώρα του την περασμένη εβδομάδα, λέγοντας: «Ο εκτοπισμός και η απομάκρυνση του παλαιστινιακού λαού από τα εδάφη του είναι μια αδικία στην οποία δεν θα συμμετάσχουμε ποτέ». Και ο Αμπντουλάχ τόνισε σε Ευρωπαίους αξιωματούχους στις Βρυξέλλες ότι η Ιορδανία παραμένει αταλάντευτη «στην αναγκαιότητα εγκατάστασης των Παλαιστινίων στη γη τους και απόκτησης των νόμιμων δικαιωμάτων τους, σύμφωνα με τη λύση των δύο κρατών».
Επιπλέον, καθώς αυτά τα μηνύματα δεν φαινόταν να περνούν, κορυφαίοι διπλωμάτες από την Αίγυπτο, την Ιορδανία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Σαουδική Αραβία και το Κατάρ απέρριψαν κατηγορηματικά κάθε βίαιο εκτοπισμό Παλαιστινίων κατά τη διάρκεια συνάντησης στο Κάιρο το περασμένο Σάββατο: «Επιβεβαιώνουμε την απόρριψή μας [οποιασδήποτε προσπάθειας] για συμβιβασμό των Παλαιστινίων, είτε μέσω διαφυγής γης είτε μέσω μη αλλοτριωτικών δραστηριοτήτων ή δικαιωμάτων των Παλαιστινίων, εκκένωση της γης από τους ιδιοκτήτες της… με οποιαδήποτε μορφή ή υπό οποιεσδήποτε συνθήκες ή δικαιολογίες», ανέφεραν σε κοινή ανακοίνωσή τους.
Το δίλημμα και το ρίσκο
Έτσι, φαίνεται ότι ο οικονομικός εξαναγκασμός των ΗΠΑ μπορεί να έχει τα όριά του. Και οι δύο ηγέτες είναι παγιδευμένοι. Από τη μια, η διακοπή της αμερικανικής βοήθειας θα τους προκαλούσε σημαντικά πολιτικά προβλήματα. Από την άλλη, οι κίνδυνοι για τη δική τους επιβίωση είναι πιθανώς ακόμη μεγαλύτεροι εάν συμφωνούσαν να επανεγκαταστήσουν 1,8 εκατομμύρια αγανακτισμένους και θυμωμένους πολίτες της Γάζας – μαζί με τη Χαμάς.
Ο Ιορδανός μονάρχης ήταν μόλις οκτώ ετών όταν η χώρα του βυθίστηκε σε εμφύλιο πόλεμο το 1970, όταν ο πατέρας του, ο βασιλιάς Χουσεΐν μαχόταν την Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO) για τον έλεγχο της χώρας. Ο Ιορδανός μονάρχης επιτέθηκε στην ΟΑΠ για να διατηρήσει την εξουσία των Χασεμιτών μετά από αρκετές αποτυχημένες απόπειρες δολοφονίας και τρεις αεροπειρατείες. Ο γιος του πιθανότατα δεν θα ήθελε να εκθέσει τον εαυτό του, ή τους κληρονόμους του, να θέσει σε κίνδυνο τη μοναρχία για άλλη μια φορά.
Εν τω μεταξύ, οι δυνάμεις ασφαλείας του Σίσι έχουν ήδη εμπλακεί σε μια μακροχρόνια αντιεξέγερση εναντίον ισλαμιστικών μαχητών ομάδων στο Σινά, όπου πιθανότατα θα έπρεπε να φιλοξενηθούν οι εκτοπισμένοι κάτοικοι της Γάζας.
Ως εκ τούτου, οι περιφερειακοί ηγέτες μπορούν μόνο να ελπίζουν ότι ο Τραμπ δεν είναι σοβαρός. Ότι αυτό είναι απλώς ένα παιχνίδι, που κάνει στην αρχή της νέας θητείας του στον Λευκό Οίκο.
Και μπορεί κάλλιστα να παίζει και εκείνοι να ελπίζουν να αποσπάσουν την προσοχή του με άλλες συμφωνίες και συναλλαγές, όπως η βελτίωση των Συμφωνιών του Αβραάμ. Οι Σαουδάραβες, για παράδειγμα, θα μπορούσαν να συμφωνήσουν στην εξομάλυνση των σχέσεων εφόσον δεν προχωρήσει το σχέδιο του Τραμπ στη Γάζα.
Ορισμένοι περιφερειακοί αναλυτές αμφισβητούν επίσης εάν ο Τραμπ είναι σοβαρός. «Ο Πρόεδρος Τραμπ προσπαθεί ίσως να επιτύχει ορισμένους στόχους στα προκλητικά σχόλιά του για τον εκτοπισμό στη Γάζα. Πρώτον, θα μπορούσε να προσπαθεί να διαταράξει τη συμβατική σκέψη σε μια μακροχρόνια σύγκρουση που δεν έχει ακόμη επιλυθεί ή να δώσει βιώσιμες λύσεις», δήλωσε ο Sanam Vakil του Chatham House.
Επιπλέον, μπορεί να επιδιώκει «να κατευνάσει τους υποστηρικτές και τους δωρητές υψηλού επιπέδου στις Ηνωμένες Πολιτείες και να στηρίξει την εύθραυστη πολιτική ισορροπία δυνάμεων του Νετανιάχου». Ωστόσο, πρόσθεσε ο Βακίλ, «αυτό πιθανότατα θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη πολυμερή ενότητα» μεταξύ των Άραβων ηγετών της περιοχής. Και οι πλούσιες χώρες του Κόλπου θα μπορούσαν να προχωρήσουν για να καλύψουν το κενό που έμεινε μόλις οι ΗΠΑ κόψουν την εξωτερική βοήθεια προς την Αίγυπτο και την Ιορδανία.
Αλλά η ελπίδα ότι ο Τραμπ και ο Νετανιάχου θα απομακρυνθούν από την ιδέα του εκτοπισμού μπορεί να είναι άστοχη. Αυτό δεν ήταν αυθόρμητη σκέψη ή αυτοσχεδιασμός – και πιστεύουν ότι τα αραβικά κράτη τελικά συμβιβάζονται.
Αυτή είναι μια περιοχή, ωστόσο, που είχε τον τρόπο να καταστρέψει ακόμη και τα καλύτερα σχεδιασμένα σχέδια. Αυτό το σχέδιο απέχει πολύ από αυτό.