Νόμος Η.Β. 2005: Περίπου 30 νέοι ενήλικες που συνελήφθησαν μέσω δωρεάς σπέρματος ή ωαρίων στο Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούν σύντομα να ανακαλύψουν την ταυτότητα του βιολογικού τους γονέα. Τα νέα δικαιώματα έρχονται καθώς αυξάνεται ο αριθμός των παιδιών που συλλαμβάνονται με τη χρήση της τεχνολογίας, θέτοντας μια σειρά από προκλήσεις για τα παιδιά, τις οικογένειές τους και τους δότες. Ο νόμος του Ηνωμένου Βασιλείου αφαίρεσε την ανωνυμία των δωρητών ωαρίων και σπέρματος το 2005 και έδωσε στα παιδιά το δικαίωμα να λαμβάνουν βασικές πληροφορίες γι’ αυτούς όταν συμπληρώσουν τα 18 τους χρόνια. Με τα πρώτα παιδιά που καλύπτονται από τη νομοθεσία να κλείνουν τα 18 αυτόν τον μήνα, θα μπορούν επιτέλους να ζητήσουν λεπτομέρειες όπως το πλήρες όνομα του δότη, την ημερομηνία γέννησης και την τελευταία γνωστή διεύθυνση.
Η πρόοδος στις μεθόδους θεραπείας της γονιμότητας και η αλλαγή της κοινωνικής συμπεριφοράς έχουν οδηγήσει στη γέννηση ολοένα και περισσότερων παιδιών που προέρχονται από δωρητές – όχι μόνο σε άτομα που αντιμετωπίζουν προβλήματα γονιμότητας, αλλά και σε ζευγάρια του ιδίου φύλου και γυναίκες στα τέλη της δεκαετίας του ’40 ή και στα πενήντα τους. Αρχικά, ο αριθμός των παιδιών που θα έχουν το δικαίωμα να γνωρίζουν θα είναι μικρός, με μόλις 30 άτομα να αποκτούν δικαίωμα από τώρα έως τον Δεκέμβριο του τρέχοντος έτους. Τα στοιχεία από την Αρχή Ανθρώπινης Γονιμοποίησης και Εμβρυολογίας (HFEA) του Ηνωμένου Βασιλείου δείχνουν ότι ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί σε περισσότερα από 700 άτομα μέχρι το τέλος του 2024, ενώ θα αυξηθεί σε 11.400 μέχρι το 2030. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ρυθμιστικής αρχής για τη θεραπεία γονιμότητας και την έρευνα με τη χρήση ανθρώπινων εμβρύων, 4.100 γεννήσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο -περίπου μία στις 170- ήταν αποτέλεσμα σύλληψης από δότη το 2019.
Λίγοι μήνες μακριά
Η καταληκτική ημερομηνία για τη νομοθεσία έχει αφήσει ορισμένα άτομα που έχουν τεκνοποιήσει με δότη απογοητευμένα που η ταυτότητα των δοτών τους θα παραμείνει μυστήριο. “Χαίρομαι για τους ανθρώπους που θέλουν να το μάθουν, αλλά είμαι επίσης λίγο ενοχλημένος που έμεινα μερικούς μήνες εκτός, οπότε δεν θα έχω την ευκαιρία”, δήλωσε στο AFP ο 19χρονος φοιτητής Jamie Ruddock, από το Μπράιτον στη νότια ακτή της Αγγλίας. Ο Ruddock δήλωσε ότι γνώριζε από τότε που θυμόταν ότι είχε τεκνοποιηθεί από δότη και ότι, αν και δεν αναζητούσε άλλη πατρική φιγούρα, εξακολουθούσε να είναι περίεργος. Ο μεγαλύτερος αδελφός του μαζί με τον πατέρα τους είχαν αρχίσει να αναζητούν τον δότη μέσω μιας υπηρεσίας ελέγχου DNA προγόνων, αλλά δεν είχαν καμία επιτυχία. “Ο αδελφός μου έχει σίγουρα μεγαλύτερη περιέργεια από ό,τι εγώ, αλλά… αν τον βρει ο αδελφός μου θα ήθελα να κάνω μια συζήτηση μαζί του”, είπε. Οι άνθρωποι στο Ηνωμένο Βασίλειο που συνελήφθησαν με δωρεά ωαρίων ή σπέρματος θα μπορούν πλέον να εντοπίζουν τους βιολογικούς τους γονείς.
Η Nina Barnsley, διευθύντρια του βρετανικού δικτύου δωρητών, δήλωσε ότι πολλοί από εκείνους που δικαιούνται να ζητήσουν τις πληροφορίες μπορεί να μην γνωρίζουν καν πώς συνελήφθησαν. Όταν οι νέες τεχνικές όπως η τεχνητή γονιμοποίηση και η εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF) εισήχθησαν για πρώτη φορά πριν από περίπου τέσσερις δεκαετίες, η υπογονιμότητα ήταν κάτι σαν θέμα ταμπού και οι γονείς συχνά δεν έλεγαν στα παιδιά πώς συνελήφθησαν. Όμως, εδώ και πολλά χρόνια, οι ψυχολόγοι συμβουλεύουν τις οικογένειες να είναι ανοιχτές με τις πληροφορίες όσο το δυνατόν νωρίτερα. Άλλοι μπορεί να μην έχουν συνειδητοποιήσει τη σημασία της νομοθεσίας ή να έχουν άλλες προτεραιότητες.
“Απίστευτο δώρο”
“Σίγουρα, όσον αφορά τους νέους μας που έχουν συλληφθεί από δότες, πολλοί έχουν πολύ πιο σημαντικά πράγματα στη ζωή τους με εξετάσεις και φίλες και αγόρια, ταξίδια και εργασία και άλλες προκλήσεις”, δήλωσε ο Barnsley. “Το να είσαι δωρητής μπορεί κάλλιστα να είναι χαμηλά στη λίστα των ενδιαφερόντων”. Το να έχουν το δικαίωμα πρόσβασης στις πληροφορίες, ωστόσο, θα μπορούσε να εξακολουθεί να είναι σημαντικό γι’ αυτές μακροπρόθεσμα, ακόμη και αν επιφέρει επίσης πιθανές προκλήσεις. Ορισμένοι γονείς θα ήταν αναπόφευκτα “ανήσυχοι για το αν θα καταστήσουν τον δότη πραγματικό πρόσωπο στη ζωή τους… και πώς θα αισθάνονταν τα παιδιά τους”, είπε. Ταυτόχρονα, πολλοί ήταν επίσης “περίεργοι για αυτούς τους δότες και ήθελαν να τους ευχαριστήσουν… να αναγνωρίσουν τη συμβολή τους προς την κατεύθυνση να τους βοηθήσουν να φτιάξουν την οικογένειά τους”, πρόσθεσε. Οι δωρητές καλούνται να έρθουν σε επαφή με την κλινική στην οποία έκαναν τη δωρεά και να βεβαιωθούν ότι τα στοιχεία τους είναι επικαιροποιημένα. “Αυτή είναι μια πολύ σημαντική στιγμή για τους νέους ενήλικες που συνελήφθησαν με τη χρήση σπέρματος ή ωαρίων δωρητών. Πολλοί θα ελπίζουν να μάθουν περισσότερα για τους δότες τους καθώς φτάνουν τα 18”, δήλωσε ο καθηγητής Τζάκσον Κέρκμαν-Μπράουν, πρόεδρος της Ένωσης Αναπαραγωγικών και Κλινικών Επιστημόνων (ARCS). Είπε ότι είναι σημαντικό και οι δότες να απευθύνονται για υποστήριξη και καθοδήγηση ώστε να τους βοηθήσουν να περιηγηθούν στις όποιες προσεγγίσεις. “Το να είσαι δότης είναι ένα απίστευτο δώρο και παράλληλα με τον τομέα η Ένωση Αναπαραγωγικών και Κλινικών Επιστημόνων ARCS επιθυμεί να αναγνωρίσει και να υποστηρίξει εκείνους που επιτρέπουν στους ανθρώπους να αποκτήσουν τις οικογένειες που επιθυμούν”, πρόσθεσε.