Οι οθόνες δεν συμβάλλουν στη βαθύτερη γνώση όσο τα βιβλία

Στα παιδιά ηλικίας 10-12 ετών, το χαρτί υπερτερεί των οθονών των υπολογιστών μας σε θέματα «βαθύτερης γνώσης». σύμφωνα με νέα μελέτη. Τι σημαίνει αυτό την ώρα που τα σχολεία γίνονται ψηφιακά; Η πανεθνική κατάρρευση των βαθμολογιών ανάγνωσης μεταξύ των Αμερικανών μαθητών  έχει προσελκύσει τελευταία την προσοχή,  αν όχι προκαλέσει την ανησυχία , πρωτοσέλιδων, εκπαιδευτικών, αλλά και της κυβέρνησης. Η πιο πρόσφατη έρευνα του υπουργείου Παιδείας, που δημοσιεύτηκε τον Ιούνιο, ήταν σίγουρα εντυπωσιακή: διαπίστωσε ότι οι δεξιότητες κατανόησης κειμένου των 13χρονων είχαν μειωθεί κατά μέσο όρο τέσσερις μονάδες από το σχολικό έτος 2019-2020 που επλήγη από τον Covid, και το πιο ανησυχητικό είναι ότι η μέση πτώση ήταν επτά μονάδες σε σύγκριση με το 2012.  Τα αποτελέσματα για τους μαθητές με τις χειρότερες επιδόσεις έπεσαν κάτω από το επίπεδο δεξιοτήτων ανάγνωσης που καταγράφηκε το 1971, όταν διεξήχθη η πρώτη εθνική μελέτη.

Ποιος είναι ο «ένοχος»;

Φυσικά, ούτε οι γραφειοκράτες ούτε οι επικριτές του συνδικάτου των εκπαιδευτικών έχουν άδικο. Η κοινή λογική μάς λέει ότι ένα παιδί μόνο του στο δωμάτιό του, που κοιτάζει την εικόνα ενός δασκάλου στην οθόνη ενός υπολογιστή (με ένα smartphone κοντά στο χέρι, αλλά κρυμμένο από τη θέα του δασκάλου), δεν είναι πλήρως συγκεντρωμένο στη μάθηση.

«Κλειδί» για τη βαθύτερη γνώση το χαρτί, αντί της οθόνης

Μέχρι πρόσφατα, δεν υπήρχε επιστημονική απάντηση σε αυτό το επείγον ερώτημα, αλλά μια πρωτοποριακή μελέτη νευροεπιστημόνων του Teachers College του Πανεπιστημίου Κολούμπια, που θα δημοσιευθεί σύντομα, κατέληξε σε μια αποφασιστική απάντηση: για τη «βαθύτερη γνώση» υπάρχει σαφές πλεονέκτημα στην ανάγνωση ενός κειμένου σε χαρτί, αντί σε οθόνη, σύμφωνα με τον βρετανικό Guardian.

Χρησιμοποιώντας ένα δείγμα 59 παιδιών ηλικίας 10 έως 12 ετών, η ομάδα με επικεφαλής τη δρα Κάρεν Φρόουντ ζήτησε από τους μικρούς μαθητές να διαβάσουν πρωτότυπα κείμενα και στις δύο μορφές, ενώ φορούσαν δίχτυα μαλλιών γεμάτα με ηλεκτρόδια, που επέτρεψαν στους ερευνητές να αναλύσουν τις μεταβολές στις εγκεφαλικές τους αντιδράσεις. Η μελέτη που διεξήχθη σε εργαστήριο του Teachers College με αυστηρούς ελέγχους, χρησιμοποίησε μια εντελώς νέα μέθοδο συσχετισμού λέξεων, κατά την οποία τα παιδιά εκτελούσαν ασκήσεις σημασιολογικής κρίσης μιας λέξης μετά την ανάγνωση των κειμένων.

Ζωτικής σημασίας για τη χρησιμότητα της μελέτης ήταν η ηλικία των συμμετεχόντων – μια τριετής περίοδος που είναι «κρίσιμη για την ανάπτυξη της ανάγνωσης» – καθώς στην τέταρτη τάξη του δημοτικού γίνεται μια κρίσιμη στροφή από αυτό που ένας άλλος ερευνητής περιγράφει ως «μαθαίνεις να διαβάζεις» σε «διαβάζεις για να μαθαίνεις».

Η παλιομοδίτικη μέθοδος του χαρτιού, καλύτερη για τη διδασκαλία της ανάγνωσης

Πηγαίνοντας ένα βήμα παραπέρα από τη μελέτη αυτή, μπορούμε να δούμε τι διακυβεύεται. Για περισσότερο από μια δεκαετία, οι κοινωνικοί επιστήμονες, συμπεριλαμβανομένης της Νορβηγίδας μελετήτριας  Αν Μάνγκεν, αναφέρουν την υπεροχή της κατανόησης και της διατήρησης της ανάγνωσης στο χαρτί.

Όπως αναφέρει η ομάδα της Φρόουντ στο άρθρο της, «η ανάγνωση τόσο εκθεσιακών όσο και σύνθετων κειμένων από χαρτί φαίνεται να συνδέεται σταθερά με βαθύτερη κατανόηση και μάθηση» σε όλο το φάσμα της βιβλιογραφίας των κοινωνικών επιστημών.