Παρελθόν: Το σκέφτεστε διαρκώς; Πώς θα το αντιμετωπίσετε

Στα αγγλικά ονομάζεται «rumination» και πρόκειται για έναν όρο που περιγράφει την τάση που έχουμε να αναμασάμε, να ξανασκεφτόμαστε και να συζητάμε συνεχώς τα όσα συνέβησαν στο παρελθόν. Σε όλους μας έχει συμβεί να ξανασκεφτόμαστε και να «ξαναπαίζουμε» στο μυαλό  μας σκηνές και συζητήσεις από το παρελθόν. Μπορεί για παράδειγμα να είναι ένας καυγάς, μία διαφωνία, μία συζήτηση με τον αγαπημένο ή τον φίλο μας, ένα λάθος που κάναμε και πληγώσαμε κάποιον… Ξανασκεφτόμαστε δηλαδή τα ίδια και τα ίδια και όλες τις λεπτομέρειες και όλες τις διαφορετικές εκδοχές στο μυαλό μας. Αναρωτιόμαστε αν θα μπορούσε να έχει υπάρξει μία άλλη έκβαση στην υπόθεση;

Μία πιο θετική ίσως; Αυτό που κάνουμε λοιπόν, είναι ότι «κολλάμε» σε μία συγκεκριμένη στιγμή του παρελθόντος, κατηγορούμε τον εαυτό μας και αφήνουμε την ενοχή να μας κατακλύσει μετανιώνοντας πράγματα που δεν μπορούμε να επηρεάσουμε ούτε και να αλλάξουμε αφού έχουν συμβεί στο παρελθόν. Ουσιαστικά μηρυκάζουμε το παρελθόν πράγμα όμως πολύ πιο επιζήμιο από όσο μπορούμε να συνειδητοποιήσουμε.

Ένας φαύλος κύκλος συνεχών σκέψεων

Πρόκειται για κάτι πολύ συνηθισμένο, που το κάνουμε όλοι και το οποίο συχνά σχετίζεται και επιδεινώνεται με το στρες και την κατάθλιψη. Επιπλέον, όσο θυμόμαστε το παρελθόν και το αναμασάμε ο εγκέφαλός μας και η μνήμη μας, μας οδηγούν να σκεφτόμαστε και άλλες παρόμοιες ιστορίες και καταστάσεις με αποτέλεσμα να μπαίνουμε όλο και πιο βαθιά σε αυτήν την ιστορία του να νοιώθουμε άγχος, ανασφάλεια, ανικανότητα και ματαίωση.

Πολλές φορές παρασυρόμαστε από την ιδέα ότι αν ξαναφέρουμε και επαναλάβουμε στο μυαλό μας μία συγκεκριμένη κατάσταση θα καταφέρουμε να βρούμε μία λύση και έτσι να νοιώσουμε ανακούφιση. Όμως τα ζητήματα τα οποία τείνουμε να αναμασάμε είτε δεν έχουν εύκολες λύσεις, είτε δεν αλλάζουν γιατί έχουν συμβεί στο παρελθόν, είτε εμείς λόγω της κατάστασής μας –του άγχους ή της κατάθλιψης στην οποία βρισκόμαστε- δεν βλέπουμε πώς θα μπορούσαν να λυθούν.

Πώς θα σταματήσουμε να αναμασάμε το παρελθόν

Πώς μπορούμε να αφήσουμε πίσω τις εμμονικές σκέψεις όπου αναμασάμε το παρελθόν και να προχωρήσουμε προς μια πιο παραγωγική μέθοδο στοχασμού των όσων έχουμε ζήσει; Για να σταματήσουμε το αναμάσημα θα πρέπει, μόλις αντιληφθούμε ότι κάτι μας απασχολεί με εμμονική διάθεση, να:

• Αποσπάσουμε το μυαλό και την προσοχή μας προς κάτι άλλο, είτε πρακτικά βγαίνοντας μία βόλτα, είτε σκεπτόμενοι κάτι άλλο, είτε μιλώντας με έναν φίλο για ένα άλλο ζήτημα.
• Ονομάσουμε το πρόβλημα και να προσπαθήσουμε να βρούμε μία συγκεκριμένη λύση. Μπορούμε ακόμα και να το γράψουμε σε ένα τετράδιο και να κρατήσουμε σημειώσεις σχετικά με τον πιθανό τρόπο επίλυσής του.
• Δώσουμε ένα τέλος σε ό,τι μας απασχολεί. Αν για παράδειγμα, μας απασχολεί μία φιλία που χάλασε θα πρέπει να καταλήξουμε στο τι νοιώθουμε και τι θέλουμε να κάνουμε. Όταν οι σχέσεις βρίσκονται σε μία εκκρεμή κατάσταση αυτό δίνει χώρο στο να μηρυκάζουμε και να σκεφτόμαστε συνεχώς τα παλιά. Έτσι, θα πρέπει να επιλέξουμε είτε να διακόψουμε τη σχέση ώστε να μπορέσουμε να συνεχίσουμε τη ζωή μας είτε να προσπαθήσουμε να λύσουμε τα προβλήματα, με όποιον τρόπο μπορούμε.
• Θα μπορούσαμε είτε να πλησιάσουμε τον φίλο μας ζητώντας συγγνώμη αν φταίμε ή κάνοντας μια κίνηση καλής θέλησης κλπ., είτε –αν δεν υπάρχει χώρος για συμφιλίωση- να προσπαθήσουμε να προχωρήσουμε βγάζοντάς τον τελείως από το μυαλό μας. Θα μας βοηθούσε για παράδειγμα να σταματήσουμε να τον ακολουθούμε στα κοινωνικά δίκτυα ή να προσπαθούμε να μαθαίνουμε νέα από τους διάφορους κοινούς γνωστούς.
• Αποφεύγουμε να βάζουμε και άλλους σε αυτή τη διαδικασία συζητώντας τα ίδια και τα ίδια με τους φίλους ή τους αγαπημένους μας.
• Προγραμματίσουμε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα στο οποίο θα επιτρέψουμε στον εαυτό μας να ανησυχεί.
• Μιλήσουμε με φίλους που θα μας βγάλουν από αυτή τη νοητική κατάσταση και επίσης θα μας βοηθήσουν να θυμηθούμε λεπτομέρειες που ίσως αντιληφθήκαμε λάθος και αλλάζουν τα όσα σκεφτόμαστε.

Γιατί το κάνουμε;

Τείνουμε να αναμασάμε τα ίδια και τα ίδια από το παρελθόν για διάφορους λόγους, όπως επειδή νοιώθουμε άγχος, αγωνία, ανασφάλεια, φόβο. Θέλουμε επιτέλους να νοιώσουμε ότι έχουμε τον έλεγχο, ότι είμαστε ασφαλείς και ότι μετράμε.

Πολλές φορές αναμασάμε τα ίδια και τα ίδια ακριβώς επειδή επιζητάμε την τελειότητα σε όλα τα επίπεδα της ζωής μας, τόσο την καριέρα μας, όσο και την προσωπική μας ζωή. Σε αυτήν την περίπτωση κάθε παρέκκλιση από αυτό που θεωρούμε τέλειο μας δημιουργεί στεναχώρια, άγχος και απογοήτευση.