Μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε σε διεθνές επιστημονικό περιοδικό προκαλεί αίσθηση: μόλις δύο εβδομάδες χωρίς πρόσβαση στο ίντερνετ μπορούν να φέρουν τον εγκέφαλο σε κατάσταση παρόμοια με αυτή που είχε μια δεκαετία πριν. Οι ερευνητές μελέτησαν 150 εθελοντές που αποσυνδέθηκαν εντελώς από κάθε μορφή διαδικτυακής δραστηριότητας – από τα κοινωνικά δίκτυα μέχρι το email και τις ειδησεογραφικές εφαρμογές. Τα αποτελέσματα έδειξαν σημαντική μείωση στις γνωστικές τους επιδόσεις, ειδικά στη μνήμη εργασίας, τη συγκέντρωση και την ικανότητα λήψης αποφάσεων.
Η Τεχνολογία Ως Προέκταση του Εγκεφάλου
Η έρευνα υποστηρίζει πως ο σύγχρονος εγκέφαλος έχει πλέον συνηθίσει να λειτουργεί με την υποστήριξη του ίντερνετ. Όταν αφαιρείται αυτή η “εξωτερική μνήμη”, παρατηρείται μια έντονη πτώση στην απόδοση. Οι συμμετέχοντες ανέφεραν ότι ξεχνούσαν εύκολα βασικές πληροφορίες, όπως πού άφησαν τα κλειδιά τους ή το τι έπρεπε να κάνουν μέσα στη μέρα. Ο καθηγητής νευροεπιστημών και επικεφαλής της έρευνας εξηγεί ότι «ο εγκέφαλος έχει γίνει τεμπέλης, βασιζόμενος υπερβολικά στις εξωτερικές πηγές πληροφορίας».
Τα Οφέλη και οι Παγίδες της Ψηφιακής Αποσύνδεσης
Παρότι τα αποτελέσματα δείχνουν μείωση γνωστικών λειτουργιών, δεν είναι όλα αρνητικά. Οι εθελοντές ανέφεραν επίσης αυξημένη αίσθηση ηρεμίας, καλύτερο ύπνο και περισσότερη επαφή με τον εαυτό τους. Φαίνεται ότι η έλλειψη ερεθισμάτων από το διαδίκτυο δίνει χρόνο για ξεκούραση και νοητική αποφόρτιση. Ωστόσο, το τίμημα είναι η προσωρινή απώλεια δεξιοτήτων που πλέον θεωρούνται “ψηφιακά εξαρτώμενες”, κάτι που μπορεί να είναι κρίσιμο για άτομα που εργάζονται σε δυναμικά περιβάλλοντα ή στηρίζονται στην άμεση πληροφόρηση.
Η ζωή χωρίς ίντερνετ μπορεί να φαίνεται αναζωογονητική, αλλά σύμφωνα με την επιστήμη, συνοδεύεται από έναν “νοητικό λογαριασμό”. Η επιστροφή σε έναν πιο «αναλογικό» τρόπο ζωής δεν είναι χωρίς συνέπειες, καθώς ο εγκέφαλος φαίνεται να έχει εξελιχθεί μαζί με την τεχνολογία. Η λύση ίσως δεν είναι η πλήρης αποσύνδεση, αλλά η ισορροπημένη χρήση – να διατηρούμε τον έλεγχο χωρίς να εξαρτόμαστε πλήρως.