Τηλέφωνο: Γιατί έχει γίνει προέκταση του χεριού μας;

Είναι οι άνθρωποι πραγματικά εθισμένοι στο κινητό τους τηλέφωνο; Σε αντίθεση με τη δημοφιλή πεποίθηση, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Γρανάδας (UGR) υποστηρίζουν ότι δεν είναι τα ίδια τα τηλέφωνα που τροφοδοτούν τον «εθισμό» της κοινωνίας στην τεχνολογία, αλλά μάλλον οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις που επιτρέπουν. Η θεωρία αυτή, που αρχικά προτάθηκε το 2018 από τον καθηγητή Samuel P.L. Veissière του Πανεπιστημίου McGill, δοκιμάστηκε πρόσφατα από την ομάδα του UGR. Η νέα μελέτη,  η πρώτη που παρέχει πειραματικές επιστημονικές αποδείξεις για την εν λόγω θεωρία, δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Psicothema.

Το πείραμα

Οι ερευνητές διεξήγαγαν ένα πείραμα με 86 συμμετέχοντες, χωρίζοντάς τους σε δύο ομάδες. Η μία ομάδα έπρεπε να στείλει ένα μήνυμα WhatsApp στις πιο ενεργές επαφές της. Αντίθετα, η άλλη ομάδα δεν έστειλε κανένα μήνυμα. Και οι δύο ομάδες έπρεπε στη συνέχεια να απενεργοποιήσουν τις ειδοποιήσεις τους και να τοποθετήσουν τα τηλέφωνά τους με την οθόνη προς τα κάτω, ενώ συμμετείχαν σε μια δραστηριότητα εικονικής πραγματικότητας. Κατά τη διάρκεια του πειράματος, οι ερευνητές παρακολούθησαν την ηλεκτροδερμική δραστηριότητα των συμμετεχόντων (Electrodermal Activity EDA), η οποία συνδέεται με το αυτόνομο νευρικό σύστημα και χρησιμεύει ως δείκτης μέτρησης του άγχους.

Τα αποτελέσματα

«Παρατηρήσαμε ότι η πρώτη ομάδα ήταν πιο νευρική καθ’ όλη τη διάρκεια του πειράματος. Διαπιστώσαμε, επίσης, ότι αυτή η ομάδα αγχωνόταν περισσότερο όταν τους ζητήθηκε να σταματήσουν να χρησιμοποιούν τα κινητά τους τηλέφωνα. Επιπλέον, όταν τους επιτράπηκε να χρησιμοποιήσουν ξανά τα τηλέφωνά τους, η ομάδα αυτή βίωσε πολύ υψηλότερο επίπεδο συναισθηματικής διέγερσης», εξηγεί ο Jorge López Puga, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης σε ανακοίνωση του πανεπιστημίου. Τα αποτελέσματα αυτά υποδηλώνουν ότι δεν είναι οι συσκευές που επηρεάζουν την ψυχική μας υγεία, αλλά οι ψηφιακές μας συνήθειες.

Πρόσφατα, μια άλλη ομάδα στη Δανία υποστήριξε ουσιαστικά αυτά τα ευρήματα, υποδεικνύοντας ότι οι κύριοι παράγοντες του εθισμού στο τηλέφωνο είναι οι «ατελείωτες δυνατότητες» που προσφέρουν αυτές οι συσκευές στους ανθρώπους σε καθημερινή βάση. «Το τηλέφωνο μάς παρέχει μέσω των ειδοποιήσεων και των μηνυμάτων εύκολη πρόσβαση σε μια πολύ ικανοποιητική ανταμοιβή: μια νέα πληροφορία. Αυτή η λαχτάρα για το καινούργιο είναι, σύμφωνα με τη νευροεπιστήμη, μια βασική πτυχή του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί το μυαλό μας», αναφέρει ο Jelle Bruineberg, φιλόσοφος στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης.